Nutrisyon ni Baby: Mga pagkain na mabuti para sa bagong silang na sanggol

July 8, 2015 by

Ang pagiging malusog at masigla ng bawat indibidwal ay nakasalalay sa mga pagkaing kinakain niya sa araw-araw. Sa pagkain kasi nagmumula ang nutrisyong kinakailangan ng katawan upang gumana nang maayos, manatiling malakas, at malayo sa sakit. Mula sa pagiging sanggol hanggang sa pagtanda, ang pangangailangan sa mahahalagang nutrisyon ay hindi nawawala, bagaman ito ay nag-iiba-iba depende sa antas ng buhay ng tao. Halimbawa, ang mga lumalaking bata ay nangangailangan ng mas maraming protina at calcium para matulungan ang kanilang lumalagong kalamnan at mga buto; ang mga matatanda naman na karaniwang humihina na ang mga buto ay may mataas naman na pangangailangan sa calcium upang maiwasan ang pagrupok ng mga buto.

Sa kabilang banda, ang mga bagong silang na sanggol ay may sarili ring pangangailangan na dapat matugunan ng kanilang mga magulang. Alamin sa Kalusugan.PH ang mga nutrisyon na tutugon sa pangangailangan ng mga sanggol sa kanilang paglaki at pagpapatibay ng kanilang resistensya.

sanggol

Ano ang mga sustansyang kinakailangan ng sanggol?

Ang nutrisyon na kinakailangan ng mga sanggol ay nakasentro sa kanyang paglaki, pagpapalakas ng resistensya, pagpapatibay ng mga buto, at pagkakaroon ng sapat na enerhiya.

  • Carbohydrates. Ito ang pangunahing pinagmumulan ng enerhiya na kailangan ng bata sa pagkilos sa bawat araw.
  • Protina. Ito naman ang tumutulong sa paglago ng mga kalamnan ng mga lumalaking sanggol;
  • Fiber. Ito ang tumutulong sa maayos na pagdaloy ng mga pagkain sa tiyan at bituka;
  • Lipids. Ito ay tumutulong sa mas maayos na pagsipsip ng ilang mga mahahalagang bitamina sa katawan.
  • Vitamin D. Upang mas maging matibay ang mga malalambot na buto ng sanggol.
  • Vitamin A. Mas malinaw na mata ang hatid ng bitaminang ito sa sanggol.
  • Vitamin C. Mahalaga ang vitamin c sa pagmementena ng mga connective tissue ng malalambot na katawan ng bata.
  • Vitamin B. Ang pagbuo ng mga bagong cells at tissue sa katawan ay tinutulungan ng vitamin B.
  • Calcium. Ito ang mineral na kinakailangan ng mga buto upang maging matibay.
  • Iron. Mahalaga ang iron sa mas maayos na pagdaloy ng dugo sa katawan ng bata.
  • Fluoride. Lalong mahalaga ang fluoride sa oras na magsimulang tumubo ang mga ngipin ng sanggol.
  • Tubig. Ang maayos na pagsipsip ng karamihan sa mga sustansyang kailangan ng katawan ay natutulungan ng tubig.

Paano ang tamang pagpapakain sa mga bagong silang na sanggol?

Ang nutrisyon ng sanggol sa unang 6 na buwan karaniwang nakukuha sa gatas ng ina. Kaya naman talagang napakahalaga ang pagpapasuso o breast feeding. Bukod sa mga sustansya at mineral na makukuha gatas ng ina, puno din ito ng mahalagang resistensya na lalaban maraming mga sakit. Matapos ang unang anim na buwan, saka pa lamang maaaring bigyan ng ibang pagkain ang sanggol. Narito ang tamang paraaan ng pagpapakain sa mga sanggol:

  • Ituloy pa rin ang pagpapasuso sa sanggol mula pagsilang hanggang umabot pa sa 2 taon ang bata.
  • Bigyan lamang ng pagkain ang sanggol kung kinakailangan. Huwag pupwersahing pakainin ang sanggol upang maiwasan ang pagsusuka.
  • Panatilihing malinis ang mga kagamitang ginagamit sa preparasyon ng pagkain.
  • Simulang pakainin ang sanggol pagsapit ng ika-6 na buwan. Simulan sa kakaunting pagkain lamang, at dagdagan kasabay ng pagtanda ng bata.
  • Pakainin ng 2-3 beses sa isang araw ang mga sanggol na 6-8 buwan, at 3-4 na beses naman sa mga batang 9-23 buwan.
  • Kung hindi sapat ang pagpapakain, tiyaking binibigyan formula milk na siksik sa mga nutrisyon na kailangan ng sanggol.
  • Kung may karamdaman ang sanggol, dagdagan ang pagpapainom ng tubig o pagpapasuso. Palitan din muna ng malalambot na pagkain ang kinakain.

Ano ang mga pagkain na maaaring ibigay sa baby?

Ang mga pagkaing maaaring ibigay sa mga sanggol ay kailangang siksik sa mga sustansya na kailangan niya sa kanyang paglaki. Ito rin ay naiiba-iba kasabay ng pagtanda ng bata.

Unang 6 na buwan.

Inirerekomenda ng mga eksperto ang pagpapasuso lamang sa mga sanggol sa unang 6 na buwan. Bukod sa mga sustansya at mineral na kailangan ng sanggol, ang gatas ng ina ay mayaman din sa mga resistensyang lalaban sa mga sakit.

Ika-6 na buwan

Maaring bigyan ng mga pagkaing mayaman sa fiber ang sanggol sa pagpasok niya sa ika-6 na buwan. Maaring bigyan ng cereal na tinunaw sa gatas o tubig.

Ika-7 hanggang 8 buwan

Ang sanggol na nasa ika-7 hanggang 8 buwan ay maaari nang simulang pakainin ng mga dinurog na prutas (mansanans, saging, abukado), gulay (karot, patatas, kalabasa), at maliliit na piraso ng karne ng manok o isda ang sanggol.  Tiyakin lamang na malinis at sariwa ang mga pagkain.

Ika-8 hanggang 10 buwan

Maaari nang bigyan ng mga prutas at gulay ang sanggol na nasa ganitong buwan. Hindi na rin kailangang durugin pa. Dapat lamang tiyakin na ang mga prutas at gulay ay malambot at kaya  niyang mangunguya. Maari ding bigyan ng pula ng itlog, keso, malambot na pasta, at cerial.

Ika-10 hanggang 12 buwan

Sa pagsapit ng ika-10 hanggang sa unang taon ng sanggol, maaari nang pakainin ng karamihan sa mga pagkaing kinakain natin basta’t kaya niya itong manguya. Iwasan lamang ang mga maliliit at matitigas na butil maaaring makabilaok sa sanggol.

Filed Under: Buhay Sigla, Nutrisyon at Sustansya, Sa mga bata, Sa Pamilya Tagged With: , ,

Kahalagahan ng Breast Feeding o Pagpapasuso sa sanggol

April 8, 2015 by

Ang breastfeeding o pagpapasuso ng gatas ay ang pinagamahalagang paraan ng pagpapakain sa mga sanggol. Ito ay mahalaga, unang-una, para sa kalusugan ng sanggol dahil sa maraming nutrisyon na makukuha sa gatas ng ina. Taglay nito ang maraming bitamina, protina at fats na kailangan ng bata sa paglaki. At pangalawa, sa gatas ng ina nanggagaling ang mga pangunahing depensa o resistensya ng bata mula sa mga virus at bacteria na nakaambang na umatake sa katawan ng bata at magdulot ng mga sakit.

Ayon sa mga pediatrician at mga dalubhasa, ang pagpapasuso sa mga sanggol sa unang 6 na buwan ay makatutulong nang malaki hindi lamang sa kalusugan ng bata kundi pati na rin sa kalusugan ng ina.

pagpapasuso

Benepisyo ng pagpapasuso sa mga Sanggol

Ayon sa pagsasaliksik ng mga dalubhasa, ang tuloy-tuloy na pagpapasuso sa mga sanggol sa loob ng anim na buwan ay maaaring magbigay ng ilang mga benepisyong pangkalusugan sa bata. Narito ang sumusunod:

  • Pagpapababa sa posibilidad ng pagkakasakit. Dahil sa gatas ng ina, maaaring magkaroon ng resistensya ang bata mula sa mga karamdaman gaya ng hika, allergies, diabetes, obesity, impeksyon sa daluyan ng paghinga at daluyan ng pag-ihi, at mga karamdaman sa daluyan ng pagkain. Sinasabing nakukuha ito sa colostrum o ang malapot na gatas ng ina na lumalabas lamang sa mga unang araw pagkatapos manganak.
  • Masustansyang pagkain. Mayaman sa nutrisyon ang gatas na nagmumula sa ina. Ito ay tamang-tama para sa pangangailangan ng bata sa kanyang paglaki.
  • Mas madaling pagtunaw. Mas naaangkop ang gatas ng ina sa kakayanan ng tiyan ng sanggol na tumunaw ng kinakain kung ikukumpara mga tinitimplang gatas. Dahil dito, mas mababa ang posibilidad ng pagtatae o hirap sa pagdumi sa mga bata.

Benepisyo ng pagpapasuso sa mga Ina

Ilan ding pag-aaral ang nakapagpatunay na may mabuti ring naidudulot sa kalusugan ng ina ang pagpapasuso sa bata.

  • Mas mabilis na nanunumbalik sa normal ang matres ng bagong panganak na ina.
  • Mas mabilis na pagkawala ng sobrang timbang na nakuha dahil sa pagbubuntis
  • Mas mababang posibilidad ng pagkakasakit ng kanser sa suso at obaryo
  • Mas mababang posibilidad ng pagrupok ng buto o osteoporosis
  • Mas mababang posibilidad ng paglala ng kondisyon ng diabetes

Benepisyo ng pagpapasuso sa Kabuhayan at Kapaligiran

Hindi lamang sa kalusugan makatutulong ang pagpapasuso sa mga bata, bagkus makatutulong din ito sa pagpapaunlad ng buhay ng mga magulang.

  • Walang basura o kalat na naiiwan. Dahil ang gatas ay direktang nanggagaling sa suso ng ina, walang kalat o basura na nalilikha kung kaya’t nakatutulong din sa kapaligiran ang pagpapasuso.
  • Pangkabuhayan. Ang pagpapasuso ay libre kaya makatutulong ito ng malaki sa kabuhayan ng magulang.
Filed Under: Buhay Sigla, Nutrisyon at Sustansya, Prebensyon at Pag-iwas Tagged With: , ,

Hindi pa nagsasalita si baby: Ano kayang problema?

October 3, 2013 by

Q: Doc tanung ko lang po kasi yung bunso ko mag 2 yrs old na ngaung october pero ang alam lang nyang salita ay mama. may diperensya po ba ang bata pagganun. salamat po.

A: Kadalasan, kung ang baby ay nasa 13-18 buwan na (1 taon at 1-6 na buwan) ay ito’y makakapagsalita na ng ilang salita at bago mag dalawang taon ay marami-rami na siyang alam na salita. Subalit. iba’t iba ang paglaki ng mga baby at yung iba minsan sadyang nahuhuli. Para tiyak na walang problema, maganda kung magpatingin na kayo sa isang pediatrician o doktor para sa mga bata. Narito ang mga tanong na maaaring itanong sa inyo ng doktor:

1. Ang baby ba ay tumitingin kapag tinatawag?

2. Nakakausap ba sya at sumusunod sa mga simpleng direksyon gaya ng “oo”, “hindi” o “smile”?

3. Bukod sa hindi siya nakakapagsalita, may iba pa bang problema?

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , , ,

Ano ang pwedeng gamot kung ang baby ay may halak?

August 2, 2013 by

Q: Ano ang gamot kung ang baby ay may halak?

A: Ang halak ay parang ubo na may maraming plema at ito ay karaniwang nararanasan ng mga bata at sanggol, na kasama ng ubo at sipon, at paminsan pati lagnat. Dahil konektado ang mga lagusan sa ilong, bibig, at lalamunan, minsan mahirap matukoy ang kaibahan sa sipon at plema, gayundin sa ubo, sipon, at halak. Para sa mga doktor, ang mga sintomas na ito ay karaniwang bahagi ng kondisyon na tinatawag na ‘upper respiratory infection’, na ang ibig-sabihin lamang ay may impeksyon sa bandang lalamunan, bibig, at ilong. Ito’y maaaring sanhi ng bacteria (bacterial infection) o virus (viral infection).

Karamihan sa mga ganitong sakit ay viral, at nawawala ng kusa at hindi kinakailangan ng gamot. Pag-inom lamang ng sapat na tubig at likido (para sa mga baby edad 6 na buwan pataas), tamang pagpapasuso (breastfeeding), at pagpapanatiling maginhawa ang baby sa pagtulog, malinis ang kanyang katawan, at maaliwalas ang paligid: Ang mga ito ay makakatulong sa baby habang sya ang gumagaling ng kusa sa impeksyon.

Ngunit may iba ring bacterial na kinakailangan ng gamutan. Ang pagkakaiba sa impeksyon na nangangailangan ng gamot at sa impeksyon na mawawala ng kusa ay mahirap matukoy at kinakailangan ng eksaminasyon ng isang pediatrician (doktor ng bata) o ibang doktor. Isang babala: Ang katawan ng mga bata ay maselan at hindi maganda kung bibigyan ang mga baby ng gamot na walang konsultasyon sa doktor. Iwasan ang pagbibigay ng mga cough syrup o anumang gamot sa sipon o ubo ng basta-basta.

Ipatingin sa doktor ang baby kung may mga sumusunod na sintomas o kondisyon:

  • Ubo, halak, o sipon na hindi pa nawawala makalipas ang isang linggo
  • Ubo, halak, o sipon sa mga batang 0-3 na buwan
  • Mataas na lagnat
  • Hirap sa paghinga
  • Parang hinihika o may paghuni sa paghinga
  • May dugo sa plema o sipon
  • Namumutla at ayaw dumede o kumain
  • May iba pang kakaibang sintomas
Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , ,

Mga sanhi at solusyon sa pag-iyak ng baby

November 4, 2012 by

Lalo na sa mga bagong mommy at daddy, ang pag-iyak ng inyong baby ay isang malaking sanhi ng stress sa buong pamilya. Ngunit kailangan ba talagang mag-alala tuwing umiiyak ang sanggol? Ayon sa mga pag-aaral ng mga doktor, ang pag-iyak ng mga baby ang isang normal na proseso lamang, at hindi dapat ikabahala. Ang pag-iyak rin ng mga sanggol ay kanilang paraan upang makipag-usap sa inyo, dahil hindi pa sila marunong magsalita. Tulad ng mga salita’t pangungusap, at mahalaga ay alam ninyo kung ano ang kahulugan ng kanilang mga iyak at luha.

Narito ang karaniwang mga sanhi ng pag-iyak ng mga baby – at mga posibleng solusyon:

Mga sanhi at solusyon sa pag-iyak ng baby

1. Gutom lang yan. Isa sa pinaka-madalas na sanhi ng pag-iyak ng baby ay gutom, lalo na sa unang anim na buwan ng buhay. Ilang beses nyo ba siyang pinapasuso o pinapakain? Sa umpisa 8-12 beses sila dapat pasusuhin, at pag nagtagal, ito’y pwedeng maging mas madalang. Subukang pasusuhin ang baby upang tumahan.

2. Hinahanap-hanap ang haplos at yakap. Bawat tao ay naghahanap ng makakayakap, ngunit lalong lalo na ang inyong baby. Bakit hindi nyo sya iduyan, lambingin, o i-helehele hanggang ito’y tumahan o mahimbing sa pagtulog. Alam nyo ba ng ‘yakap ng ina’ ay may benepisyong medikal rin? Napag-alaman na sa mga bagong panganak, mas maganda ng ‘immune system’ at mas protektado sa pagkakasakit ang mga sanggol na kaagad naidikit sa kanilang mga ina at agad ring naumpisahan ang pagsuso.

3. Pagod na si baby. Lalo na kung maraming bisita, o medyo naglaro ito ng matagal-tagal, napapagod din ito at maaaring umiyak. Ang solusyon dito ay siya’y lambingin lamang hanggang makatulong.

4. Nilalamig, naiinitan, nasisikipan. Kung hindi komportable ang inyong baby, pag-iyak rin ang kanyang paraan upang ipaalam ito sa inyo. Masyado bang malamig sa kanyang silid? Baka sa kanya napatapat ang electric fan, at dapat iiwas sa kanya ito. Masyado bang maiinit? Pwede rin. Ang mga baby ay mas sensitibo sa pagbabago sa temperatura. Kung masyadong masikip ang diaper o damit nya, baka umangal rin ito sa pamamagitan ng pag-iyak.

5. Hinahanap-hanap si mommy. Ang mga sanggol na ilang buwan pa lamang ay may tinatawag na “separation anxiety” o pagkabahala kung napahiwlay sila sa kanilang ina. Iiyak talaga ito kapag na-realize nya na napawalay na pala siya. Subalit paglaki ng baby, ito’y mawawala rin at siyang magiging komportable rin na kasama ang iba’ t ibang miyembro ng pamilya, pati mga kamag-anak.

6. Wala lang yan! Alam nyo na ba na may pag-iyak ang mga baby na bagamat normal na normal lang ay walang dahilan? Lalo na kung ito’y nangyayari kung hapon o gabi. Ang mahalaga kapag ito’y nangyayari ay huwag mabahala ang pamilya.

7. Iugnay ang pag-iyak sa ibang pagbabago. Ang baby nyo ba ay nilalagnat, nawawalan ng ganang kumain, o may iba pang pagbabago? Kung oo, at hindi maawat ang kanyang pag-iyak, pwedeng indikasyon ito ng pagkakasakit. Kung ganito ang kaso, magpatingin na sa kanyang pediatrician o doktor. Ngunit tandaan na karamihan ng pag-iyak ay normal lang, at hindi lahat ng pag-iyak ay dapat ikabahala.

Mahirap talagang intindihan ang mga baby, ngunit pagtagal ay nagiging eksperto narin ang mga magulang, lalo na ang mga nanay, sa pag-unawa kung ano ang nais iparating ng kanilang mga munting anak.

Filed Under: Sa mga bata Tagged With: , , , , ,

May ubo at sipon si baby. Anong gagawin?

October 19, 2012 by

Q: Doc. Yung baby ko 5 months old may ubo at sipon po sya at may prang pantal sa katawan nya. ginamot na namin ang ubo nya pero bumabalik parin anong gagawin ko?

A: Ang pagkakaroon ng ubo at sipon sa mga sanggol ay isang pangkaraniwang karamdaman, sa karamihan ng kaso, ito’y hindi naman dapat ikabahala. Hindi ko ring nirerekomenda ang pag-inom ng gamot sa kanya kung wala namang indikasyon upang gawin ito. Karamihan ng mga ubo’t sipon ay sanhi ng virus, nakakahawa ngunit nawawala rin ng kusa. Subalit marami ring ibang dahilan ang ubo sa mga sanggol, at mas maganda kung ipatingin mo sa doktor ang baby upang ma-examine nya ito.

Mga bagay na pwede mong gawin para siguraduhing ligtas ay iyong baby:

  • Meron bang ubo ng ubo sa inyong pamilya? Dapat magpatingin sya sa doktor. Ang ubo na higit na sa ilang linggo ay posibleng TB, na syang nakakahawa rin sa mga bata.
  • Kumpleto ba ang bakuna ng iyong baby? Siguraduhin ding regular syang nababakuhanan ayon sa mga rekomendasyon ng DOH. Ang ilan sa mga bakunang ito ay nakakatulong na makaiwas sa mga iba’t ibang uri ng sakit na may ubo.
  • Maaliwalas ba at malayang nakakadaloy ang hangin sa inyong bahay? Ang mga alikabok, polusyon, usok, at iba pang mga bagay ay nakakairita sa baga ng mga sanggol, at maaaring maging sanhi ng ubong hindi gumagaling. Kung nakatira kayo sa isang lugar na maraming tao, dalhin ang baby sa isang lugar na maluwag at kung saan siya’y makakahinga ng malaya.
  • Muli, iwasan ang pag-inom ng gamot kung ito’y pangkaraniwang ubo lamang. Huwag sanayin si baby sa iba’t ibang gamot, maliban na lang kung ito’y nireseta at talagang rekomendado ng inyong doktor.
  • Wala ka bang mapatingnan na doktor? Nariyan rin ang mga health center at mga barangay health worker na pwede ninyong lapitan.
  • Kahit mga doktor ay naniniwala sa mga payo ng matatanda, tungkol sa ubo’t sipon: Uminom ng maraming tubig at pagpahingahin ang sanggol.
  • Siguraduhin ring regular at wasto ang kanyang nutrisyon. Ang breastfeeding o pagpapasuso ay mainam para sa mga sanggol hanggang dalawang taon.

Ang mga sumusunod ay mga bagay na dapat pagmasdan sa baby, at ang mga ito ay sapat na dahilan para magpatingin:

  • Ubong hindi pa nawawala na mahigit na sa isang linggo
  • Ubo na may kasamaang lagnat (38 degrees pataas)
  • May “halak” o “huni” na parang hika
  • Mukhang nahihirapan nang huminga o hinihingal ang baby
  • Nagiging kulay asul ang baby kapag inuubo

Magpatingin sa inyong pediatrician o iba pang doktor upang matiyak ang kalalagayan ng inyong baby.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , ,