Upang maiwasang ang pagtatae, mahalagang maiwasan muna ang mga bagay na maaaring magdulot nito. Ang pagpapanatiling malinis ng katawan at madalas na paghuhugas ng kamay bago kumain o pagkatapos gumamit ng banyo ay ang pinakamahahalagang hakbang upang maiwasan ang pagtatae. Bukod pa dito, dapat ding tandaan o sundin ang sumusunod na hakbang sa tuwing dadayo sa ibang lugar:

• Umiwas sa pag-inom ng tubig na galing sa gripo
• Umiwas sa pagkaing nabibili sa tabi-tabi
• Siguraduhing ang kinakain na pagkain ay naluto ng mabuti
• Huwag kumain ng hilaw na pagkain

Para naman sa pagtatae na dulot ng ibang mas seryosong sakit, makabubuti ang pagpapatingin sa doktor upang maiwasan ang iba pang komplikasyon at sintomas.

Kung ang nararanasang pagtatae ay walang kasamang komplikadong sintomas, maaaring hayaan lamang ito sapagkat kusa itong gumagaling. Maaari din sabayan ng gamot gaya ng Pepto-Bismol, Loperamide, and Kaopectate, upang mabawasan ang pagtutbig ng dumi at maibalik sa normal ang galaw ng mga bituka. Ang mga gamot na ito ay mabibili ng over-the-counter sa mga butika at hindi na nangangailangan pa ng reseta ng doktor. Dapat ding panatilihing may tubig ang katawan. Makabubuting ang pag-inom ng sapat na tubig, sports drink gaya ng Gatorade, tsaa, o mainit na sabaw, upang maiwasan ang dehydration. Dapat din nating malaman na bukod sa tubig, may mga elemento din na nawawala sa katawan habang nagtatae, kaya mahalaga ring mapalitan ang mga elementong ito. Ang “Oral Rehydration Salts” o “ORS” gaya ng Oresol ay may taglay na tubig at mga elementong kailangan ng katawan.

Ang pagkakaroon ng diarrhea ay madaling natutukoy dahil lang sa mga sintomas na mararansan. Ngunit kung ang pagtatae ay tumatagal o kaya’y may kasabay na komplikadong sintomas, nararapat ang pagpapatingin sa doktor kung mayroong komplikasyon o iba pang mas seryosong karamdaman. Tandaan na kailangan ang  agarang lunas dito upang maiwasan ang dehydration. May ilang pagsusuri ang maaaring isagawa sa laboratoryo upang matukoy ang dahilan ng pagtatae o kaya naman ay matukoy ang pagkakaroon ng iba pang sakit. Ang ilan dito ay ang sumusunod:

• Pagkuha ng presyon ng dugo upang matukoy ang pagkakaroon ng dehydration. Ang kawalan ng tubig sa katawan ang unang-unang dapat maagapan.
• Eksaminasyon sa matubig na dumi. Tinitignan dito ang presensya ng mga parasitiko, at posibleng impeksyon ng bacteria at virus sa tiyan.
• Pagsusuri sa kung positibo sa mga lason o substansya na maaaring indikasyon ng sobrang pag-inom ng gamot.
• Pagsusuri sa dugo, o blood tests, upang matukoy kung may virus, o parasitiko gaya ng Giardia

Para naman sa mga malalalang kaso ng diarrhea, gaya ng pagkakaroon ng komplikadong sintomas, maaaring isagawa ang sumusunod:

• X-ray sa ibabang bahagi ng katawan upang matukoy kung may problema sa mga bituka.
• Endoscopy upang masilip ang loob ng tiyan at matukoy ang problema
• Biopsy kung may makitang tumor at matukoy kung may sakit na kanser

Ang mga sintomas ng pagkakaroon ng diarrhea ay nakadepende sa kung ano ang sanhi nito. Ngunit ang mga pangunahing sintomas na mararanasan ay ang mga sumusunod:

• Pakiramdam na parating natatae
• Mabigay at mahangin na tiyan
• Matubig na pagtatae
• Pagsusuka

Para sa mga karaniwang at hndi komplikadong kaso ng pagtatae, ang sintomas ay tumatagal lamang 1 hanggang 3 araw o hanggang sa mailabas sa dumi o magamot ang sanhi ng pagtatae. Ngunit para sa mga seryoso at komplikadong kaso ng diarrhea, ang mga sintomas na nabanggit ay maaaring may kaakibat na iba pang sintomas. Ito ay ang sumusunod:

• Maitim o may kasamang dugo ang matubig na tae.
• Madulas at parang may sipon
• Hindi natunaw na pagkain
• Lagnat
• Kabawasan ng timbang

Kailan dapat magpatingin sa doktor?

Nararapat lang na magpatingin sa doktor kung ang nararanasang pagtatae ay masmatagal kaysa normal o kaya nama’y nararanasan ang mga komplikadong sintomas ng pagtatae gaya ng pagkakaroon pagdurugo sa dumi, may kasabay na lagnat at pagsusuka. Dapat ding magpatingin kung hindi nadadala sa mga iniinom na gamot. Ang patuloy na pagtatae ay kailangang maagapan upang hindi ito humantong sa kawalan ng electrolytes o tubig sa katawan (dehydration). Kung mapapabayaan, maari itong magdulot ng panghihina ng katawan o kaya ay kamatayan.

Ang pagtatae o diarrhea, kilalarin sa tawag na loose bowel movement o LBM, ay ang sakit na tumutukoy sa matubig o malambot na pagdumi ng tao na kadalasan ay hindi kayang mapigilan. Ito ay karaniwang karamdaman na maaaring maranasan ng lahat ng tao sa kahit na anong edad at kasarian. Maraming dahilan kung bakit nakakaranas ng pagtatae ang isang tao, maaaring ito ay dahil sa nakain, o kaya naman sa impeksyon at iritasyon sa large intestine. Maaari ding dahil sa isang mas seryosong sakit. Ang pagkakaroon ng diarrhea ay maaring magdulot ng dehydration at panghihina ng katawan lalo na kung mapapabayaan.

Ano ang sanhi ng pagtatae o diarrhea?

Ang pinakakaraniwang sanhi ng pagkakaroon ng diarrhea ay ang pagkakaroon ng impeksyon ng virus sa mga bituka. Ang kondisyong ito ay tinatawag na intestinal flu o stomach flu. Narito ang ilang pang maituturong sanhi ng pagtatae:

• Impeksyon ng bacteria sa bituka na maaaring dahil sa pagkaing marumi o panis na.
• Impeksyon ng ibang pang buhay na organismo o parasitiko gaya ng amoeba.
• Pagkain hindi tinatanggap ng tiyan, gaya ng gatas para sa mga tao na may kaso ng lactose intolerance.
• Iba pang sakit sa bituka gaya ng Crohn’s Disease at Ulceratice Colitis, o kaya Kanser.
• Nakalipas na operasyon o gamutan sa tiyan
• Diabetes
• Sobrang pag-inom ng alak
• Sobrang pag-inom ng mga gamot

Paano nagkakaroon ng matubig na pagtatae?

Ang matubig na pagtatae na maaring dulot ng mga nabanggit sa itaas ay nagaganap kapag ang daluyan ng pagkain at dumi, partikular ang large intestine, ay hindi gumagana ng maaayos. Maaaring mayroong bagay sa ilalabas na dumi ang humihigop ng tubig mula sa bituka (osmotic diarrhea) o kaya naman ay kusang naglalabas ng tubig ang tiyan, bituka at iba pang glandula sa daluyan ng pagkain dahil sa isang impeksyon (secretory diarrhea). Ang dumi ay maaari din magtaglay ng mga nana at dugo (exudative diarrhea) dahil sa iba pang sakit sa bituka gaya ng ulcer at Crohn’s Disease.