Paglilihi: Tunay nga ba o Isang Paniniwala lamang?

November 18, 2014 by

Ang konsepto ng paglilihi, gaya ng pasma at usog, na bahagi na ng kulturang Pinoy, ay mga paniniwalang mahirap mabigyan ng katumbas sa kanluraning kaisipan. Sinasabi dito na ang nagdadalantao daw, sa unang bahagi (First Trimester) ng kanyang pagbubuntis, ay makararanas ng ilang pagnanais o cravings sa mga pagkain. Maaring ito ay mga prutas o pagkain na hindi karaniwang nakikita, gaya ng kambal na saging at  binabaeng talangka. Sa ibang kaso naman, ang nagdadalantao raw ay magkakaroon ng hilig sa isang bagay na dati rati’y hindi naman pinapansin. Halimbawa, ang nagdadalantao ay biglang gumigising sa madaling-araw upang kumain. Kaakibat din daw ng konseptong ito ang pagiging moody, sumpungin, o mainitin na ulo ng mga nagdadalantao. At kung hindi naman maibigay ang kagustuhan ng naglilihi, maari daw maapektohan ang sanggol sa sinapupunan. Bukod pa rito, ang paglilihi din daw ay maaring makita sa anyo ng bagong silang na sanggol. Kung ang sanggol daw ay maputi, sinasabing pinaglihi ito sa singkamas; kung maitim, pinaglihi naman sa duhat; kung ang sanggol ay balbon, maaaring pinaglihi naman sa balot.

Paglilihi

Ngunit ang konseptong ito ba ay may sapat na basehan? Tunay nga bang may kaugnayan ang kagustuhan sa isang partikular na pagkain sa magiging anyo ng sanggol? Sa ngayon, walang sapat na pag-aaral ang makapagpapatibay sa paniniwalang ito. Walang siyentipikong basehan ang makapag-uugnay sa maputing sanggol at sa pagkahilig ng ina sa singkamas, gayundin ang koneksyong ng maitim na sanggol sa bungang duhat. Gayunpaman, may ilang alagad ng medisina ang nagsasabing ito raw ay maaaring konektado sa pagbabagong hormonal (hormonal changes) na dulot ng pagbubuntis, bagaman ito ay hindi sapat na basehan para iugnay ang kaanyuan ng sanggol sa pinaglilihian.

Mayroon ding makabagong pag-aaral, ang epigenetics, na nagsasabing ang ilang kaganapan sa kapaligiran ay maaaring makaapekto sa kahihinatnan ng bata. Tinutukoy sa epigenetics ang mga posibleng kaugnayan ng pangyayari sa kapaligiran at ng sanggol, halimbawa, kung ang ina ay madalas makaranas ng kapaguran o stress habang siya ay nagbubuntis, ang sanggol na isisilang ay maaaring magkaroon ng ilang sakit gaya ng hypertension at diabetes. Maging ang pagkain na hinahanap-hanap ng nagdadalantao na maaari din daw makaapekto sa sanggol ay tinutukoy din sa pag-aaral na ito.

Sa konseptong antropolohikal naman, maiuugnay din daw ang paglilihi sa relasyon ng mag-asawa. Ang isang babae na kadalasang submissive o sunud-sunuran sa kaniyang asawa, sa pagkakataong siya ay nagdadalantao, ay nagiging baliktad. Ang lalaki ang siyang nagiging sunud-sunuran sa kanyang asawa sa panahong siya ay nagbubuntis at nagkakaroon ng paglilihi. Marahil daw, ang paglilihi, na naging bahagi na ng kultura, ang ginagamit na dahilan ng ilang kababaihan upang mapasunod ang kanilang asawa.

Sa huli, dahil nga magpasahanggang ngayon ay wala pa ring matibay na pag-aaral ang makasasagot kung totoo nga ba o hindi ang konsepto ng paglilihi, itintuturing ito ng mga alagad ng medisina na pawang paniniwala lamang.

 

 

 

Filed Under: Itanong kay Doc Tagged With: , , ,

Bata, bata, paano ka ginawa? Ang pagkabuo ng sanggol mula pagtatalik hanggang pangangak

November 6, 2014 by

Kabataan

Sa artikulong ito, nais kong ipaliwanag, para sa pakinabang ng taong bayan, ang kwento ng pagkabuo ng isang sanggol, mula sa pakikipagtalik ng kanyang mga magulang, hanggang sa kanyang pagsilang sa mundong ito. Bagamat ito’y palaging nagaganap sa ating buhay, nakakagulat na marami paring mga maling paniniwala tungkol sa buong prosesong ito.

Hindi layon ng artikulong ito ay pagdebatihan kung kailan ang saktong sandali na naguumpisa ang ‘buhay’ o pagiging ‘ganap na tao’. Ang matitiyak ko lang ay ito’y isang proseso patungo sa pagbuo ng isang sanggol.

UNANG KABANATA: PAGBIBINATA AT PAGDADALAGA

Bago pa man magsama ang babae’t lalaki at kanilang semilya upang makabuo ng isang sanggol, ang proseso ng paglikha ng buhay ay nag-uumpisa na sa mga katawan nila. Habang ang isang babae ay nagdadalaga, may mga pagbabago sa kanyang katawan na naghahanda upang siya’y maaaring magdalang-tao. Kasama na dito ay paglaki ng kanyang mga suso, bilang preparasyon na kung siya’y magkaron ng anak ay maaari siyang magpasuso dito. Buwan-buwan, may mga pagbabagong nagaganap sa bahay-bata (uterus) at obaryo (ovary) ng isang babae upang maghanda sa posibleng pagkabuntis, kabilang na dito isang itlog (egg cell) na inihahanda kung sakaling magkaron ng sperm cell (semilya) na makikipag-ugnay dito. Kung hindi naman mangyari ito, ang ilan sa mga produkto ng paghahandang ito ay inilalabas ng katawan sa pwerta ng babae, at ito ang tinatawag na ‘pagregla’ o monthly period. Ang prosesong ito, sapagkat nangyayari buwan-buwan, ay siyang basihan ng mga natural family planning methods. Ayon sa mga pag-aaral, ang kakayahang makabuntis ng isang lalaki ay nag-uumpisa sa edad 12-14.

Sa mga lalaki naman, may mga pagbabago rin sa pagbibinata na naghahanda sa kanila upang magkaron ng kakayahang makabuntis ng babae. Ang mga itlog sa bayag ay naguumpisang magpalaki at magpadami ng mga sperm cells, na siyang nakikipag-ugnay sa itlog ng babae para magumpisa ang pagbubuntis. May mga bahagi ring ng katawan sa bayag at sa may daluyan ng semilya (vas deferens) na naguumpisang gumawa ng likido na may mga sangkap upang panatilihing may enerhiya ang mga sperm cells na ‘lumangoy’ papunta sa itlog ng babae. Ang likido na ito ay tinatawag na semilya o tamod. Ang pagkakaron ng ‘wet dreams’ o mga pagkakataon kung saan paggising ng isang binata ay basa ang kanyang brief dahil sa paglabas ng semilya, ay indikasyon na nagaganap na ang mga pagbabagong ito. Isa pang pagbabago ay ang paglaki ng ari ng lalaki (Tingnan ang artikulong ito tungkol sa ‘average size’ ng ari ng lalaki). Ayon sa mga pag-aaral, ang kakayahang makabuntis ng isang lalaki ay nag-uumpisa sa edad 13-15.

PANGALWANG KABANATA: PAKIKIPAGTALIK

Ang pakikipagtalik o ‘sexual intercourse’ ay ang paglabas-pasok ng ari ng lalaki sa pwerta ng babae. Dahil nalilibog ang kanilang katawan, may mga pagbabago gaya ng paglabas ng mga likido na nagpapadulas sa pwerta ng babae, at ang pagtigas ng ari ng lalaki. Kapag patuloy ang estadong ito na nalilibog ang lalaki at ang kanyang ari ay gumagalaw o ginagalaw, siya ay lalabasan ng semilya o tamod. Ito ay pwedeng mangyayari sa pagjajakol at ito rin ay nangyayari sa pakikipagtalik. Isang paraan ng family planning ang ‘withdrawal method’ o ang pag-alis ng ari ng lalaki sa ari ng babae upang sa labas ng katawan pumutok ang semilya, subalit hindi ito ganong ka-tiyak na paraan dahil sa totoong buhay ay mahirap i-alis ang ari ng lalaki sa kasabikan ng sandali.

Kung ang ari ng lalaki ay nakapasok sa pwerta ng babae habang siya ay labasan ng semilya o tamod, ang mga sperm cells ay maguumpisa nang maglakbay (at lumangoy) papunta sa mga ‘fallopian tube’ ng babae. Ang paglalakbay na ito ay maaaring abutin ng dalawang araw. Kung sa panahong ito ay nagkataong nakahanda o ‘ready’ ang babae sa pagbubuntis at may itlog na nakahanda (ovulation), pwedeng maabot ng isang sperm cell ang egg cell at magsama sila.

Ang pagsasama ng itlog (egg cell) at sperm cell ay tinatawag na ‘fertilization’ at siyang naguumpisa ng pagbubuntis. Naghahalo ang ‘DNA’ ng babae at ng lalaki upang lumikha ng panibagong DNA na syang magtatakda ng mga katangiang pisikal ng sanggol. Narito sa DNA na ito ang mga mamanahing karakteristiko ng sanggol, ngunit hindi natin tiyak kung paano ito eksaktong nangyayari. Pagkatapos magsama ng egg cell at sperm cell at maging isang ‘zygote’, ang pagsasamahang ito ay parang buto na kapag dumapo sa balat ng bahay-bata o uterus ay magpapaumpisa ng mga proseso ng paglilihi at pagbubuntis.

Bakit nagkakaron ng mga kambal? Narito rin ang sagot sa tanong na ito. Diba sabi natin, ang babae ay naglalabas ng isang egg cell kada buwan. Paminsan, dalawa (o higit pa) na egg cell ang lumalabas, at kapag dalawa dito ay ‘nadapuan’ ng magkaibang sperm cell at pareho din silang makakadapo sa balat ng bahay-bata, maaaring pareho silang magiging sanggol at sila ang tinatawag na fraternal twins o kambal pero hindi magkamukhang-magkamukha. Pwede din naman na ang iisang zygote na mahati para magbuo ng dalawang baby. Dahil sila’y nagmula sa iisang zygote, sila’y magiging magkamukhang-magkamukha o kung tawagin ay identical twins.

PANGATONG KABANATA: PAGLILIHI AT PAGBUBUNTIS

Mabilis ang pagdami ng mga cell ng napakaliit na zygote. Kahit na sobrang liit nito sa umpisa, ito ay magpapaumpisa ng iba’t ibang pagbabago sa katawan ng babae. Una sa lahat, titigil na ang monthly period dahil sa pagbabago ng antas ng progesterone at estrogen, mga sex hormone ng mga babae. Ang mga pagbabago ito ay mararanasan ng babae bilang mga senyales ng pagbubuntis. Basahin sa Kalusugan.PH kung ano-ano ang mga senyales na ito.

Nabubuo ang inunan o placenta sa bahay-bata o uterus. Ang placenta ay responsible sa paghahatid ng nutrtisyon at pangkongkolekta ng dumi sa lumalaking sanggol. Ang umbilical cord (ugat ng pusod o higod) naman ang siyang nagdudugtong sa sanggol at sa placenta.

Sa loob ng 9 na buwan na pagbubuntis, nabubuo ang iba’t ibang bahagi ng katawan ng sanggol. Halimbawa, sa ika-18 haggang 20 na linggo, maaari nang malaman kung babae o lalaki ba ang sanggol sa pamamagitan ng ultrasound. Makikita sa ultrasound ang lag-develop ng iba’t iba pang bahagi ng katawan hanggang sa ito’y handa nang mabuhay sa labas ng bahay-bata.

Sa loob ng pagbubuntis, mahalaga ang check-up sa doktor o sa barangay health centre para matiyak ang kalusugan ng sanggol at ng buntis. Bawat 4 na linggo ang rekomendadong check-up hanggang ika-28 na linggo, tapos bawat dalawang linggo hanggang ika-36 na linggo, at mula sa ika-16 linggo ay linggo-linggo na. Sa mga prenatal check-up na ito, titingnan ang lagay ng sanggol gamit ang physical exam and kung kinakailangan, maaaring magsagawa ng ultrasound.

PANG-APAT NA KABANATA: PANGANGAK

Sa nakatakdang panahon (kalimitan, sa ika-40 na linggo mula sa unang araw ng huling pag-reregla), ipapanganak na ang sanggol. Kapag mas maaga sa 37 na linggo ang panganganak, ang sanggol ay tinatawag na ‘preterm’, at kailangan ng adisyonal na suporta (maaaring mas mahabang panahon sa ospital). Kapag naman nanganak ng higit sa 42 na linggo matapos ang unang araw ng huling pag-regla, ito ay tinatawag na ‘post term’. Upang maiwasan ang pagiging preterm o post-term ng isang sanggol, mahalagang makipag-ugnayan sa inyong doktor.

Kapag malapit ng manganak, may mga mararanasan na senyales. Basahin ang mga ito sa artikulong “Mga senyales na malapit ng manganak” sa Kalusugan.PH..

Sa normal na panganganak sa pwerta (vaginal delivery), nauuna ang ulo ng sanggol at ito’y kusang lumalalabas sa paghilab ng mga muscle ng pwerta at tiyan, kasama ng alalay ng midwife o doktor. Paminsan, una ang paa at ito ang tinatawag na suhi o breech presentation. Kung mahirap ilabas sa pwerta ang bata, halimbawa kung ayaw bumuka ng kwelyo ng matris, kung may ibang kondisyon ang babae, maaaring caesarian section ang gawing paraan ng panganganak. Sa paraang ito, kukunin ang baby mula sa matris sa pamamagitan ng operasyon mula sa tiyan. Kung kaya’t ito ay tinatawag na abdominal delivery.

Pagpapangak, puputulin ang umbilical cord, pupunasan ang baby, sisiguraduhing nakakahinga ito ng maayos. Maaaring i-suction ang bibig at lalamunan para siguraduhing wala itong nalunok o hindi ito nasamid. Pagkatapos, titimbangin at susukatin ang baby. Sa lalong madaling panahon, ito ay ibabalik sa kanyang nanay upang maumpisahan ang breastfeeding at ang kanyang paglaki bilang isang bagong tao sa ating mundo.

Filed Under: Sa Kababaihan Tagged With: , , , , , ,

Mga senyales ng pagbubuntis: Ika-pito hanggang ika-siyam na buwan

October 14, 2014 by

Nasa panghuling artikulo na tayo sa buwan-buwang pagtatala ng mga senyales ng pagbubuntis. Basahin ang mga sintomas ng huling tatlong buwan:

Mga senyales ng pitong buwan na buntis

Mas makakaramdam ang buntis ng pagod sa ika-pitong buwan. Dapat hinay-hinay na lang sa mga gawain at magpahinga ng madalas. Mas aktibo na ngayon ang baby sa loob ng bahay-bata at mas mararamdaman ng buntis ang pagsipa nito.

Mga senyales ng walong buwan na buntis

Malaki ang ibibigat ng sanggol sa buwang ito, kaya mas makakaramdam ang mga buntis ng pagod at pananakit sa likod at paa. Pwede ring makaramdam ng konting hingal o pagiging hirap huminga. Tuloy parin ang paggalaw at pagsipa ng baby sa loob ng bahay-bata na maaaring maka-apekto sa pagtulog.

Mga senyales ng siyam na buwan na buntis

Pwedeng makaramdam na parang binabalisawsaw o ihi ng ihi dahil sa pag-ungos ng ulo ng baby sa lagusan. Ilang araw (o minsan, oras o linggo) bago ang panganganak, lalabas sa pwerta ang tinatawag na ‘mucus plug’ na parang regla. Padalas narin ng padalas ang pagkakaron ng paghilab ng tiyan. Kapag pabilis ng pabilis at palakas ng palakas ang paghilab ng tiyan, senyales ito na malapit na ang panganganak.

MAGBASA PA: MGA SENYALES NG PAGBUBUNTIS AT PANGANGAK
Mga senyales ng una hanggang ikatlong buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-apat hanggang ika-anim buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-pito hanggang ika-siyam na buwan ng pagbubuntis
Mga senyales na malapit nang manganak

Filed Under: Sa Kababaihan Tagged With: , , ,

Mga senyales ng pagbubuntis: Ika-apat hanggang ika-anim na buwan

October 14, 2014 by

Katuloy ng mga senyales ng pagbubuntis mula una hanggang ikatlong buwan, narito naman ang mga sintomas ng pagbubuntis mula ika-apat hanggang ika-anim na buwan. Muli, mahalagang ipaalala na hindi lahat ng mga babae ay makakaranas ng pare-parehong sintomas.

Mga senyales ng apat na buwan na buntis

Sa ika-apat na buwan, pwedeng mawala na ang mga sintomas na naramdaman sa unang tatlong buwan. Patuloy ang paglaki ng tiyan, at paglakas ng ganang kumain. Sa kaunaunahang pagkakataon, maaari nang maramdaman ng buntis ang pagalaw o pagsipa ng sanggol sa loob ng matris – bagamat para sa iba, sa ika-limang buwan pa itong nag-uumpisa.

Mga senyales ng limang buwan na buntis

Sa ikalimang buwan, tuloy parin ang paglaki ng tiyan at kasama na dito, muli, ang pagtitibi, at pakiramdam na parang busog o “bloated” ang tiyan. Maaaring mag-umpisang sumakit ang likod at mga paa, at makaramdam ng ‘irritation’ sa balat.

Mga senyales ng anim na buwan na buntis

Maaaring mas makaranas ng pananakit ng likod dahil nadin sa kabigatan ng baby. Bilog na ang puson ng buntis dahil sa patuloy na paglaki ng baby. Mas nakakapagod na ang mga gawaing bahay kaya dapat huwag magpagod at huwag mag-atubiling magpahinga kapag nakakaramdam ng pagod.

MAGBASA PA: MGA SENYALES NG PAGBUBUNTIS AT PANGANGAK
Mga senyales ng una hanggang ikatlong buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-apat hanggang ika-anim buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-pito hanggang ika-siyam na buwan ng pagbubuntis
Mga senyales na malapit nang manganak

Filed Under: Sa Kababaihan Tagged With: , , , ,

Mga senyales ng pagbubuntis: Una hanggang ikatlong buwan

October 14, 2014 by

Handog ng Kalusugan.PH sa maraming nagtatanong tungkol sa kanilang pagbubuntis ang listahan ng mga sintomas na maaaring maramdaman, buwan-buwan, ng isang babaeng nagdadalang tao. Subalit, tandaan na iba’t iba ang katawan ng bawat babae at maaaring hindi lahat sa mga sintomas na ito ay maramdaman niya. Sa katunayan, maaaring maging ibang-iba ang kaniyang karanasan sa pagbubuntis.

Kung ikaw ay nag-iisip, nangangamba, o umaasang ikaw ang buntis dahil hindi ka dinatnan, isa lang ang hakbang para makatiyak ka: gumamit ng pregnancy test. Dun din kasi mauuwi ang mga tanong kung buntis ka ba o hindi. Basahin ang artikulong “Paano gumamit ng pregnancy test” sa Kalusugan.PH para sa wastong paraan ng paggamit nito!

Mga senyales ng isang buwan na buntis

Una syempre ang pagtigil ng pagregla o ang hindi pagdating ng menstruation – ang mauna-unahang indikasyon na ang isang babae ay buntis. Maaari naring mag-umpisa ang pagbigat ng timbang. Maaari naring makaranas ng ‘morning sickness’ o pakiramdam na balisa o nahihilo sa umaga na maaaring may kasamang pagsusuka. Isa pang sintomas ay ang madalas na pag-ihi, pagiging madami ng laway, at pagiging pagod.

Maaari ring makaranas ang isang babae ng ‘cravings’ (minsan ginagamit din ang salitang ‘paglilihi’) o paghahangad ng iba’t ibang pagkain gaya ng prutas. Isa pa, pwedeng marakanas ng pagbabago sa ugali at ‘mood’: pwedeng maging mainitin ang ulo, sumpungin, o kaya naman sobrang saya.

Mga senyales ng dalawang buwan na buntis

Sa ikalawang buwan ng pagbubuntis maaaring mag-umpisa ang iba’t ibang pagbabago sa katawan gaya ng pamamanas ng paa at kamay, pagkakaron ng ‘varicose veins’ o mga kulubot na ugat sa binti, pagiging mabigat ng mga suso, at pakiramdam na laging busog.

Dahil sa paglaki ng matris, maaari naring mag-umpisa na lumaki ang waistline o bewang. At dahil ang paglaki ng matris ay nagbibigay ng preston sa tiyan, pwedeng makaramdam ang babae na parang puno ang tiyan. Pwede ring sikmurain, o di kaya makaramdam ng parang mabigat sa dibdib na indikasyon ng pag-akyat ng asido sa esophagus. Pwede ring makaranas ng pagtitibi. Panghuli, maaaring may mapansin ng discharge sa pwerta ng babae na medyo maputi – ang tinatagurian ng iba na ‘white mens’.

Mga senyales na tatlong buwan na buntis

Sa ikatlong buwan naman ng pagbubuntis, mas lalaki ang tiyan at pwede namang mag-umpisa ang paglitaw ng mga ‘stretch marks’ o mga marka ng nababanat na tiyan. Pwedeng magpatuloy o mawala ang mga ibang sintomas na ating nabanggit sa unang dalawang buwan maaari ding mas dumami o mas halata ang mga varicose veins. Gaya sa naunang mga buwan maaaring makaranas ng hilo at pagod. Subalit, pwede rin namang naka-adjust na katawan sa pagbubuntis at may pakiramdam ng pagiging masigla.

MAGBASA PA: MGA SENYALES NG PAGBUBUNTIS AT PANGANGAK
Mga senyales ng una hanggang ikatlong buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-apat hanggang ika-anim buwan ng pagbubuntis
Mga senyales ng ika-pito hanggang ika-siyam na buwan ng pagbubuntis
Mga senyales na malapit nang manganak

Filed Under: Sa Kababaihan Tagged With: , , ,

Mga vitamins para sa buntis

March 13, 2014 by

Kung bago mo lang nalaman na ikaw ay buntis, malamang isa sa mga iniisip mo ay kung ano ang mga dapat inumin upang masigurong okay ang iyong baby. Ang totoo, taglay ng mga masusuntasyang pagkain, gaya ng gulay at prutas, ang mga bitaminang kailangan para sa isang ligtas na pagbubuntis. Subalit para matiyak na kumpleto ang mga bitamina, narito ang mga rekomendadong ‘supplementation’:

1. Folic Acid, hanggang ika-12 na linggo ng pagbubuntis. Rekomendado ang pag-inom ng 400 mcg na Folic Acid araw-araw hanggang sa ika-12 na linggo ng pagbubuntis. Ito ay para maka-iwas sa mga depekto sa spinal cord ng baby, na siyang napag-alamang maaaring may kaugnayan sa antas ng Folic Acid.

2. Vitamin D. Rekomendado din ang pag-inom ng 10 mcg na Vitamin D araw-araw sa buong pagbubuntis at habang nagpapasuso. Ito ay para makapagbigay ng Vitamin D sa baby na kailangan nya bilang isang sangkap sa paglaki ng mga buto-buto, at iba pa. Ang Vitamin D ay maaaring makuha sa balat na naaarawan, ngunit kung palagi kang nasa loob ng bahay, maaaring kailanganin mong uminom ng Vitamin D.

Tanging ang dalawang ito lamang ang rekomendado ng mga doktor na inumin ng lahat ng buntis, ngunit maaaring para sayo may iba pang angkop na bitamina. Halimbawa, ang pag-inom ng Iron tablets ay maaaring ireseta sa mga buntis na may anemia o kakulangan hemoglobin sa dugo na maaaring dulot ng kakulangan ng Iron. Maganda ring magkaron ng sapat na Vitamin C, ngunit ito ay maaaring makuha sa mga prutas at gulay.

Tandaan na hindi rin magandang masobrahan sa mga vitamins. Halimbawa, ang Vitamin A (retinol), na syang natatagpuan sa mga anti-acne na cream na may tretinoin, ay hindi dapat mapasobra dahil maaari itong makasama sa baby. Mahalagang makipag-ugnayan sa inyong OB-GYN tungkol sa wastong pag-inom ng iba’t ibang vitamins at minerals.

Filed Under: Itanong kay Doc Tagged With: , , , ,

Marami nang naging lalaki, pwede ba bang mabuntis?

March 13, 2014 by

Q: Doc, marami na po akong naging lalaki..peru hindi po ako nabuntis ngyun po na may asawa na ako gosto ko po mabuntis peru hindi pa ako nabubuntis natatakot po ako baka po dina ako mabuntis..may pekto po kaya yun kaya hindi ako mabuntis dahil sa dami nang naging lalaki ko…dahil ang 22o po dati po akong nag trabaho sa bar peru tumigil naku nung pinakasalan ako nang asawa ko ngyun.

A: Ang pagkakaroon ng maraming sex partners noong nakaraan ay hindi naman nangangahulugang hindi ka na mabubuntis. Sa katunayan, halos kalhati ng mga kababaihan ay inaabot ng dalawang taon matapos makipagsama sa isang lalaki bago mabuntis.

Subalit kailangan mo ring suriin ang iyong sarili. Nagkaron ka ba ng STD noon? May mga STD gaya ng chlamydia na nagdudulot ng tinatawag na ‘pelvic inflammatory disease’ na posibleng makaapekto sa pagbubuntis. Kung ito ay posible, at kung higit na sa 2 years at hindi ka parin nabubuntis, magpatingin sa isang gynecologist o iba pang doktor upang masuri ito at iba pang posibleng problema.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa Kababaihan Tagged With: , , ,

Kakapanganak lang…pwede bang mabuntis na ulit?

September 13, 2013 by

Q: good day dok. . 🙂 worried po ako kasi kapapanganak ko lang sa first baby ko nung June 18 2013 at cesarian pa ako. . pero after po nung pagka panganak ko dinugo aq halos 1month.then nagkamens po ako nung July 23 up to August 1 (FIRST MENS mula nung pagkatapos ko manganak) e nag loving loving po kami ng mister ko. Nagyon pong September 2013 na e wala parin po ako. Nag PT po ako at nag positive agad . . buntis po ba talaga ako kapag ganun. .Sumasakit po ang puson ko at mahapdi ang pag-ihi ko. ano po kaya itong nararadaan ko. Sana po ay masagot ninyo.

Basahin: Paano malaman kung buntis?

A: Oo kung ang pagbabasihan ay ang pregnancy test, posibleng buntis ka ulit. Sa pagitan lamang ng 2-3 buwan pagkatapos manganak ng isang babae ay pwede na ulit siyang mabuntis, lalo na kung hindi siya nagpapasuso sa kanyang baby. Ang pagbalik ng mens o pagregla ay isang tanda na ikaw ay maaari na ulit mabuntis. Kaya, gaya sa una mong baby, siguraduhing magpatingin na kaagad sa doktor o sa health center para sa mga prenatal checkup at gawin ang iba pang mga paghahanda gaya ng pag-inom ng folic acid at iron.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa Kababaihan Tagged With: , , , , ,

Pagsusuka at pagbuntis: Mga karaniwang tanong

May 24, 2013 by

Normal lang ba ang pagsusuka sa isang buntis?

Oo, sa maraming kaso, ang pagsusuka ay normal at karaniwan sa mga buntis, lalo na sa unang tatlong buwan. Ayon sa ibang pag-aaral, nasa kalhati ng mga buntis ay nakakaranas nito. And tulad ng iyong naikwento, sa umaga ito nangyayari, kaya nga ang tawag dito sa Ingles ay “morning sickness”. Kalimitan, ang pagsusuka ay hindi grabe, pasumpong-sumpong, at pwedeng masamahan ng hilo o sakit ng ulo. Tumatagal ito ng ilang oras. Bawat babae ay may sariling karanasan tungkol dito. Kalimitan, ang sintomas ay nawawala habang tumatagal ang pagbubuntis; madalas sa ika-4 na buwan ay ito’y wala na, subalit sa ibang kababaihan, ito’y nagpapatuloy hanggang sila’y manganak.

Kung grabe ang pagsusuka; kung mukhang matamlay ang babae at nagbabawas ng timbang, maaaring ito ay ang tinatawag na ‘hyperemesis gravidarum’, isang kondisyon kung saan suka ng suka ang buntis. Kung mukhang heto ang nararamdaman ng buntis, dapat syang magpatingin na sa doktor.

Maapektuhan ba ang baby ng pagsusuka habang buntis?

Hindi naman. Sa katunayan, ayon sa ilang pag-aaral, ang pagsusuka sa unang tatlong buwan ng pagbubuntis ay isang magandang senyales na maganda at normal ang takbo ng pagbubuntis. Ngunit kung matindi ang pagsusuka, maaaring maging mababa ang timbang ng baby. Kaya kung grabe ang pakiramdam mo sa pagbubuntis, magpatingin sa lalong madaling panahon.

Anong pwedeng gawin para mabawasan ang pagsusuka?

Ang mga sumusunod ay maaaring subukan, ngunit tandaan na dahil iba’t iba ang katawan ng babae, ang mga ito ay maaaring gumana sa ilan, at hindi umpeketo sa iba:

  • Uminom ng maraming tubig
  • Siguraduhing sapat ang pahinga at maayos ang pagtulog
  • Iwasan ang mga pagkain o amoy na nakakapagpasuka
  • Uminom ng salabat na gawa sa luya. May ilang pag-aaral na nagsasabing maaaring may magandang epekto ang luya sa pagsusuka.
  • Kumain ng regular, at huwag kumain ng maramihan sa isang kainan

    • Pwede bang uminom ng gamot sa pagsusuka ang buntis?

    Hanggat maaari, maganadng iwasan ang pag-inom ng gamot lalo na’t normal nga lang ang pagsusuka sa unang bahagi ng pagbubuntis. Kung malala ang pagsusuka, magpatingin sa doktor at hayaang sya ang magreseta ng gamot.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa Kababaihan Tagged With: , , , , ,

Pwede bang mabuntis kung ‘nagdikit’ lang?

May 20, 2013 by

Q: Doc may pag asa po bang mabuntis pero nagdikit lang naman po yung mga ano namin pero hindi po kami naghubad. Pinagdikit lang po namin.

A: Kung hindi kayo naghubad, walang pag-asang mabuntis. Sa ordinaryong kaparaanan, ang pagiging buntis ng isang babae ay maaari lamang mangyari kung ang mga ito ay natupad:

  • Ang lalaki ay nasa edad na kaya na nyang makabuntis (mga 13 pataas)
  • Ang babae ay nireregla na
  • Naipasok ng lalaki ang kanyang ari (penis) sa loob ng pwerta (vagina) ng babae
  • Nilabasan ang lalaki (ejaculation) sa loob ng pwerta ng babae
Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga binata, Sa mga dalaga Tagged With: , , ,
Next Page »