Iron Archives - Kalusugan.ph

Generic name: ferrous sulfate

Brand name: Brisofer, Ferglobin, Ferosal, Rhea Ferous Sulfate, Sorbifer Durules, United Homes Fersulfate Iron

Para saan ang gamot na ito?

Ang ferrous sulfate ay inirereseta para gamutin at pigilan ang iron-deficiency anemia o ang kondisyon ng kakulangan ng red blood cells sa dugo. Karaniwan din itong binibigay bilang supplement upang madagdagan ang lebel ng iron sa katawan sa panahon ng pagbubuntis, maramihang pag-agos ng dugo sa buwanang dalaw, may kakulangan ng iron sa katwan, at iba pang mga kondisyon. Ang iron ay isang mahalagang mineral na kailangan ng katawan upang maipadala ang oxygen sa iba’t ibang bahagi ng katawan.

Anu-ano ang mga preparasyon ng gamot na Ferrous Sulfate?

Ang gamot na ito ay maaring nakahanda bilang tableta, kapsula, likidong nakabote, at pulbos na tinitimpla.

Paano ito ginagamit?

Dahil ang paggamit ng gamot na ito ay naiiba-iba depende kung ano at kung gaano kalala ang kondisyon na nararanasan, gamitin lamang ang gamot na ito ayon sa inireseta ng doktor.

Ang ferrous sulfate ay pinakamainam inumin kung walang laman ang tiyan. Kadalasan ay 1 oras bago kumain o 2 oras pagkatapos kumain. Ngunit maaari rin namang sabayan ng pagkain.
Kung naka-kapsula o tableta, inumin ang isang buo at huwag hahatiin, sabayan ng isang basong tubig.
Kung sakaling makalimutan ang pag-inom, agad na inumin ang gamot sa oras na maalala. Ngunit kung malapit na sa oras ng kasunod na pag-inom, ituloy na lamang ang nakatakdang pag-inom at huwag nang balikan ang nakaligtaang pag-inom.
Hanggat hindi pinapayo ng doktor, huwag doblehin ang iniinom na gamot o ibahin ang oras ng pag-inom nito.
Itago sa refrigerator o sa lugar na may katamtamang temperatura at iwasang mabilad sa araw. Ilayo rin ito sa maabot ng mga bata. Agad ding itapon ang napasong gamot.

Ano ang mga dapat tandaan sa paggamit ng Ferrous Sulfate?

Bago resetahan ng gamot, ipaalam kaagad sa doktor kung ikaw ay may kondisyon gaya ng sumusunod:

allergy sa ferrous sulfate
buntis, may planong magbuntis, o nagpapasuso
sobrang iron sa katawan
problema sa daluyan ng pagkain gaya ng ulcer,
mga kondisyon at karamdaman sa dugo
kung regular na nagsasalin ng dugo
kung alcoholic
kung gumagamit ng ibang gamot

Dapat iwasan ang pag-inom ng antacid at antibiotic 2 oras pagkatapos o bago ang pag-inom ng gamot na ferrous sulfate. Iwasan din ang pag-inom gamot na ito kasabay ng pagkain gaya ng atay, isda, karne, mga cereals at mga butil sapagkat mahihirapang sipsipin ng katawan ang gamot.

Gamitin lamang ang ferrous sulfate nang naaayon sa inireseta ng doktor, o nakasunod sa direksyon na nakasulat sa pakete ng gamot. Mahalaga din na sundin ang nakatakdang pagbisita sa doktor upang mabantayan progreso ng paggagamot sa sakit, malaman kung may pagbabago sa dami ng gamot na iinumin, o matignan kung may karagdagan pang pagsusuri na gagawin habang ginagamot.

Ang pag-inom ng gamot na ito ay maaaring magdulot ng pangingitim ng dumi at at pagbabago sa kulay ng ngipin. Ang mga ito ay normal lang at pansamantala kung kaya hindi dapat ikabahala.

Paano ang pag-gamit nito sa mga bata?

Ang pag-inom ng ferrous sulfate sa mga kabataan ay nangangailangan ng masusing gabay mula sa doktor. Huwag basta-basta magbibigay ng gamot nang hindi kumukunsulta sa doktor o pediatrician.

May side effects ba ang Ferrous Sulfate?

Bagaman ang side effects mula sa pag-inom ng gamot na ferrous sulfate ay bibihira, lalo na kung susunding mabuti ang direksyon ng pag-inom nito, hindi pa rin nawawala ang posibilidad ng pagkakaranas ng mga side effect. Narito ang ilan sa mga karaniwang epekto ng pag-inom ng ferrous sulfate.

pagpapantal, hirap sa pag-hinga, at pamamaga ng katawan na sintomas ng allergy
hirap sa pagdumi o pagtitibi
pananakit ng sikmura
pangingitim ng dumi
pangungulay ng ngipin

Kung nababahala sa epektong nararanasan, agad na kumunsulta sa doktor upang magabayan.

Ano ang maaaring mangyari kung mapasobra ang pag-gamit ng gamot?

Ang sobrang pag-inom ng ferrous sulfate ay maaaring magdulot ng pagliliyo, pagsusuka, pagdurugo sa dumi, matinding pananakit ng sikmura, pagsusuka at pag-ubo na maaaring may kasamang dugo, hirap sa pag-hinga, pamumutla at pagkokombulsyon. Agad na magtungo sa pagamutan sa oras na maoverdose ng gamot na ito.

Ang iron ay isang mahalagang mineral na kailangan ng katawan. Ito ay kadalasang makikita sa hemoglobin, ang protina na responsable sa pagkakalat ng oxygen mula sa baga patungo sa iba’t ibang bahagi ng katawan. Ang kakulangan ng iron sa katawan ay maaaring humantong sa iron deficiency anemia. Ngunit bukod sa relasyon nito sa dugo, mahalaga rin ang iron sa pagpapanatiling masigla ng buhok, kuko, at balat.

Gaano karaming iron ang kinakailangan ng katawan sa araw-araw?

Ang pangangailangan ng katawan sa iron ay nagbabago depende sa edad, kasarian at kaganapan sa katawan. Ang mga sanggol, kasabay ng kanilang mabilis na paglaki, ay higit na nangangailangan ng iron. Umaabot sa 10mg ang pang-araw-araw na kailangan ng mga sanggol at batang may edad 4-8. Bumababa naman 8mg sa pangangailangan na ito sa pagsabit sa edad 9-13. Tumataas ang pangangailangan ng iron, lalo na sa mga kababaihan sa pagsapit ng pagdadalaga dahil sa pagkakaroon ng buwanang dalaw at muling bababa naman sa pagsapit ng menopause. Ang mga kondisyon gaya ng pagbubuntis, sakit sa bato, o kaya’y sugat na nagdulot ng pagkawala ng dugo ay nakakaapekto rin sa pang-araw-araw na pangangailangan. Ang pang-araw-araw na pangangailangan ng indibidwal na may sapat na taong gulang ay 18mg.

Ano ang maaaring mangyari kung kulang sa iron?

Ang kakulangan sa iron ay maaaring humantong sa pagkakaroon ng iron deficiency anemia. Dahil sa sakit na ito, hindi nabibiyan ng sapat na suplay ng oxygen ang iba’t ibang bahagi ng katawan. At dahil dito, maaring makaranas ng panghihina at madaling pagkapagod. Bukod pa dito ang taong may hindi sapat na iron sa katawan ay maaaring makaramdam ng panlalamig ng kamay at paa, mabilis na pagtibok ng puso, pabugto-bugtong pag-hinga, pagkalagas ng buhok at pagbitak-bitak ng kuko, at pagsusugat ng bibig at dila.

Anong maaaring mangyari kung sumobra naman sa iron?

Ayon sa mga nutritionists, hanggang 45mg ng iron lamang ang maaaring tanggapin ng katawan sa bawat araw. Bagaman may kakayahan ang katawan na iregulisa ang iron na pumapasok sa katawan, ang anumang labis ay makasasama. Ang sobrang iron ay naiimbak sa atay, puso at lapay (pancreas) at maaaring magdulot ng komplikasyon gaya ng cirrhosis, atake sa puso at diabetes. Ang labis-labis na iron ay maaaring makamatay.

10 Pagkain na Mayaman sa Iron

Ang mga pagkaing pinagkukunan ng iron ay may dalawang uri. Una ay ang heme, na nakukuha mga pagkaing mula sa hayop gaya ng karne at mga talaba, at ang ikalawa ay non-heme, na nakukuha sa mga pagkaing mula sa halaman, gaya ng prutas, binhi at gulay. Ang ilan sa mga pagkaing mayayaman sa iron ay ang sumusunod:

1. Lamang dagat na nasa kabibe (Tahong, talaba, tulya) – Ang mga lamandagat na nasa shell ang tinuturing na my pinakamataas na lebel ng iron. Sinasabing sa bawat 100g ng tulya o tahong, mayroong 28mg na iron.

2. Atay – Ang atay ay mayaman rin sa iron. Maaaring ito ay atay ng baboy, baka o manok. Sa bawat 100g ng atay, maaaring makakuta ng 23mg na iron.

3. Butong Kalabasa – Ang mga butong kalabasa na madalas nakikitang pinapapak sa mga lamay ay may mataas na iron. Ang bawat 100g na buto ay mapagkukunan ng 15mg na iron.

4. Mani – Ang mga mani, pati na ang kasuy at almond, ay mayaman rin sa iron. Ang isang kainan ay maaaring makapagbigay ng 6.1mg na iron.

5. Karneng baka – Ang mapulang parte ng karneng baka (lean meat) ay mayroong halos 4mg na iron.

6. Mga Buto – Mayamang napagkukunan din ng iron ang mga butil na gaya ng lima beans, garbanzos, at soybeans. Ang mga ito ay maaari ding magbigay ng hanggang 4mg na iron sa bawat 100g.

7. Mga Butil (Bigas, Whole wheat, oatmeal) – Ang bawat 100g ay makapagbibigay ng hanggang 2mg na iron. Mayroon ding mga iron-fortified na butil na makapagbibigay ng higit sa karaniwang dami ng iron na nakukuha sa normal na butil.

8. Berde at Madahong gulay – Ang mga madahong gulay ay mayaman sa sustansya. Bukod sa mga bitamina at ilan pang mineral, nakakakuha rin ng iron dito. Tinatayang may 3.6mg na iron sa 100g na mga dahon.

9. Dark Chocolate – Ang maitim at purong tsokolate ay nagtataglay ng hanggang 17mg na iron sa bawat 100g. Ito ay hilig ng karamihan na maaaring kainin o kaya naman ay iniimom.

10. Tokwa – Ang tokwa ay produkto mula sa soy beans. At ang bawat 100g ng tokwa ay maaring makunan ng hanggang 3mg na iron.

Kaalaman sa Gamot na Ferrous Sulfate