Ang dehydration ay isang kondisyon na nararanasan kung may kakulangan ng tubig sa katawan. Nagaganap ito kung hindi napapalitan ng husto ang tubig na lumalabas sa katawan, o sa madaling salita, mas maraming lumalabas na tubig kaysa sa pumapasok na tubig sa katawan. Maraming paraan ng pagkawala ng tubig sa katawan bawat araw. Maaaring ito ay sa paraan ng pag-ihi, pagpapawis, pagdumi, at maging sa paghinga. Ngunit dahil sa ilang sirkumstansya tulad ng ilang karamdaman, sobrang pagpapawis, at sobrang init ng panahon, at hindi naman sapat ang tubig na naiinom, may posibilidad na maubos ang tubig sa katawan at humahantong sa dehydration.

Ang tuloy-tuloy na kawalan ng tubig sa katawan ay maituturing na emergency na nangangailan ng agarang gamutan. Ito’y sapagkat nawawala rin ang mga mineral at electrolytes kasabay ng nauubos na tubig sa katawan, na kung magtutuloy-tuloy na maubos, ay maaaring makamatay.

Ano ang dahilan ng dehydration?

Ang pagkawala ng tubig sa katawan ay maaaring dahil sa ilang kondisyon. Maaaring ito ay ang sumusunod:

• Lagnat. Ang pagkakaroon ng lagnat ang isa sa mga pangunahing dahilan ng pagkawala ng tubig sa katawan. Mabilis na nawawala ang tubig sa katawan sa paraan ng evaporation kung ang temperatura ng katawan ay sobrang tumataas.
• Sobrang init na panahon. Nakaaapekto rin ang sobrang init ng panahon sa mabilis na pagkawala ng tubig sa katawan. Dahil dito, maaaring magpawis ng husto at mabilis na mawala ang tubig sa katawan.
• Sobrang pagpapawis. Ang sobrang pagpapawis naman ay maaaring dahil sa ilang mga bagay. Maaaring ito ay dahil sa sobrang init o alinsangan ng panahon, o sa sobrang pagkasubsob sa gawain gaya pag-eehersisyo.
• Pagsusuka at pagtatae. Ang pagsusuka at pagtatae na mga senyales ng impeksyon o karamdaman ay malaking kabawasan din sa tubig ng katawan.
• Kawalan ng tubig na maiinom. Malaki rin ang posibilidad ng dehydration kung walang tubig na ligtas para inumin.
• Iba pang kondisyon at karamdaman. Ang pagkakaroon ng mga karamdaman gaya ng dengue, diabetes, cholera at iba pa ay nakaka-kontribyut sa pagkabawas ng tubig sa katawan.

Anu-ano ang mga sintomas ng dehydration?

Ang pagkakaranas ng dehydration ay maaaring magpakita ng iba’t-ibang sintomas na depende naman sa lala ng kondisyon na nararanasan. Kung ang kakulangan ng tubig sa katawan ay katamtaman lamang, maaaring maranasan ang mga sumusunod na sintomas:

• Nanunuyo at nanlalagkit na bibig.
• Pananamlay sa mga kabataan.
• Madaling pagkapagod at pagiging antukin
• Pagkauhaw
• Kakaunting pag-ihi
• Kakaunti o halos walang luha sa pag-iyak
• Tuyong balat
• Pagkahilo
• Pananakit ng ulo
• Hirap sa pagdumi

Para naman sa mga malalalang kondisyon ng dehydration, maaari namang maranasan ang sumusunod:

• Sobrang pagkauhaw
• Pagkalito at pagiging iritable
• Sobrang panunuyo ng bibig
• Kakaunti o halos walang ihi
• Nanunuyong mata
• Sobrang pannuyo ng balat
• Mabilis na tibok ng puso
• Mabilis na paghinga
• Lagnat
• Pagdedeliryo o kawalan ng malay-tao

Paano malalaman kung kulang ang tubig sa katawan?

Ang sobrang pagka-uhaw ay hindi matibay na batayan ng pagkakaranas ng dehydration. Ang pinakamainam na paraan para maagang matukoy ang dehydration ay ang pagtingin sa kulay ng ihi. Kapag ang kulay ng ihi ay sobrang madilaw o mamula-mula, senyales na ito ng kakulangan ng tubig sa katawan. Ang taong may sapat na tubig ay mayroon dapat malabnaw o kulay tubig na ihi.

Ano ang maaaring komplikasyon ng dehydration?

Ang dehydration, lalo na kung mapapabayaan nang matagal, ay maaaring humantong sa mga seryosong kondisyon at komplikasyon tulad ng sumusunod:

• Pinasalang dulot ng pag-init ng katawan. Ang kakulangan ng tubig sa katawan ay mas nakapagpapataas ng panganib ng pinsalang dulot ng sobrang init sa katawan. Kabilang dito ang pamumulikat, sobrang pagkapagod at ang pinakamalala, heatstroke.
• Pamamaga ng utak. Nakaaapekto ang kakulangan ng tubig sa ilang bahagi ng katawan lalo na sa utak. Kung ito ay magtutuloy-tuloy, maaari itong humantong sa pamamaga ng utak o cerebral edema.
• Panginginig ng mga kalamnan. Kasabay ng pagkawala ng tubig ng katawan ay ang pagkawala din ng electrolytes gaya ng sodium at potassium na mahalaga sa pagpapadala ng signals sa mga kalaman. Kung mawawala ang mga electrolytes na ito, malaki ang posibilidad na magkaproblema sa pagkilos ng mga kalamnan na humahantong sa panginginig ng mga ito.
• Hypovolemic shock. Ang hypovolemic shock ay ang kondisyon ng pagbagsak ng dami ng dugo na dumadaloy sa katawan. Isa ito sa pinakagrabeng komplikasyon ng kakulangan ng tubig sa katawan sapagkat maaari ding bumagsak ang presyon ng dugo at magkaproblema sa suplay ng oxygen sa lahat ng bahagi ng katawan.
  
• Pagpalya ng bato. Isa ring malala at maaring makamatay na kondisyon ang pagpalya ng mga bato dahil sa hindi na nito magampanan ang pagsala ng dugo dahil kulang na ang tubig na pumapasok sa katawan. Dahil dito, maraming sakit ang maaaring magsangay-sangay at magdulot pa ng mas maraming komplikasyon.
• Pagka-coma at kamatayan. Kung mapapabayaan ang dehydration, tiyak itong hahantong sa panghihina ng katawan hanggang sa ito ay bumigay at maging sanhi ng kamatayan.

Kailan dapat magpatingin sa doktor?

Ang mga simpleng kaso dehydration ay kadalasang nalulunasan na sa pag-inom ng sapat na tubig at mga sports drink na mayaman sa electrolytes tulad ng Gatorade. Powerade at iba pa. Ngunit ang pagkakaranas ng mga malalalang sintomas gaya ng sobrang panunuyo ng bibig, sobrang pagkauhaw, pagkakaroon ng mataas na lagnat, panghihina, at hirap sa pag-ihi, makabubuting magpatingin na sa pagamutan. Tandaan na ang malalang kondisyon ng dehydration ay maituturing na emergency.

Ano ang gamot sa dehydration?

Ang pinakmainam na paraan ng paggagamot sa dehydration ay ang pagpupuno sa mga nawalang tubig at electrolytes sa katawan. Para sa mga simpleng kaso ng kondisyon ito, madali lamang mapalitan ang nawalang tubig at electrolytes sa pag-inom ng sapat na tubig at mga sports drink na mayaman sa electrolytes. May ilan ding mga gamot na tableta na kadalasang hinahalo sa inuming tubig ang makatutulong na pabalikin ang mga nawalang electrolytes.