Sapagkat ang sakit na chikungunya ang dala ng mga lamok, at pag-iwas at pagsupil, sa mga lamok ay ang tanging paraan para makaiwas sa sakit na ito. Katulad rin ng pag-iwas sa dengue ang mga paraan upang maka-iwas sa chikungunya:

1. Makipag-ugnayan sa inyong barangay o komunidad upang masupil ang paglaganap ng lamok sa inyong lugar. Kailangang hanapin ang mga balde, mga “pool”, patay na ilog, o ibang lalagyan ng tubig na hindi dumadaloy sapagkat dito nangingitlog at nagpapadami ang mga lamok. Ang mga barangay na may mga naitalang kaso ng dengue ay dapat ring makipag-ugnayan sa munisipyo, syudad, o DOH para sa mga iba pang maaaring gawin gaya ng fumigation.

2. Makibalita. May naiulat ba na kaso ng dengue sa inyong komunidad? Sa mga kapit-bahay, o sa eskwelahan ng inyong mga anak? Kung oo, nangangahulungang mayroong mga lamok na may dengue sa inyong lugar at dapat mas lalong maging maingat.

3. Gumamit ng insect repellent, gaya ng Off lotion at mga katol, upang hindi makalapit ang mga lamok sa inyong paligid.

4. Iwasang lumabas sa bahay ng maaga (pasikat pa lamang ang araw) at dapit-hapon. Tandaan na aktibo ang mag lamok sa madaling araw hanggang bagong-sikat ang araw, at sa dapit-hapon hanggang pagdilim.

5. Siguraduhing nakasara ang inyong bintana at protektado ang inyong bahay sa mga lamok. Pag-isipan ang paggamit ng mga kulambo. May screen ba ang inyong mga bintana at pinto? Magandang puhanan ito upang maka-iwas sa sakit.

Sa kasalukyan, walang gamot o lunas sa Chikungunya maliban sa antayin na mawala ang virus sa katawan at suportahan ang pasyente sa pamamagitan ng pahinga, pagkakaron ng sapat na nutrisyon at tubig, at pagbibigay ng Parcetamol (at HINDI Aspirin) para sa lagnat at sakit ng ulo.

Ang diagnosis ng chikungunya ay sa pamamagitan ng isang laboratory test kagaya ng RT-PCR at ELISA. Ngunit sa kasalukuyan, bibihira ang mga ospital na mayroon nito at kadalas, ang sakit na Chikungunya ay natutuloy sa pamamagitan ng pagtingin sa mga sintomas nito, at kawalan ng ibang sakit na maaaring magpaliwanag sa lagnat, sakit ng kasukasuan, at rashes. Halimbawa, kung negative ang isang pasyente sa dengue, isa ito sa mga konsiderasyon.

Paano malaman kung dengue ba o chikungunya ang isang sakit?

Kung ang pagbabatayan lamang ay ang mga sintomas, mahirap silang matuoy dahil magkatulad ang mga sintomas nila gaya ng lagnat, rashes, sakit sa kasukasuan, at iba pa. Subalit may mga ibang katangian ang dengue gaya na pagiging positive sa Tourniquet test o paglabas ng mga maliliit na pula sa balat kung hihigpitan ang braso. Bukod dito, may mga laboratory test para sa dengue at pwedeng magsabi kung may dengue ba ang isang pasyente o wala. Kung wala, maaaring (ngunit hindi palagi) chikungunya ang sakit ng pasyente.

Ang dalawang pangunahing sintomas ng chikungunya ay mataas na lagnat (maaaring umabot ng 40 degrees C), pananakit ng kasukasuan, at rashes sa katawan lalo

na sa may tiyan, dibdib, at liked. Bukod dito, narito ang mga sintomas:

• sakit ng ulo
• hilo at pagsusuka
• pamamaga ng mata, parang sore eyes
• Kawalan ng panlasa
• Hirap sa pagtulog
• Panghihina

Ilang araw pagkatapos makagat ng lamok mag-uumpisa ang sakit?

Ang pagitan sa pagkakakuha ng virus sa pamamagitan ng pagkakakagat sa lamok at ang pagkakaron ng sintomas ay tinatawag na incubation period. Kalimitan, ito’y tumatagal ng 2 araw hanggang isang linggo.

Ilang araw bago mawala ang sintomas?

Ang mga sintomas gaya ng lagnat ay biglaang nawawala makaraan ang 2 hanggang 4 na araw. Subalit may mga slang sintomas na maaaring magpatuloy hanggang isang linggo. Ang pananakit ng kasukasuan naman ay maaaring tumagal ng ilang buwan o taon, palo na sa mga matatanda. Ngunit para sa marami ito’y nawawala na sa loob ng ilang linggo.

Ano ang Chikungunya?

Ang Chikungunya ay isang sakit na dulot ng virus na taglay ng mga lamok. Ayon sa World Health Organisation (WHO), ito ay unang nadiskubre sa Tanzania, isang bansa sa Africa, noong 1952. Lagnat at pananakit ng kasukasuan ang pangunahing sintomas ng chikungunya, kasama ng sakit ng ulo at rashes, kaya maaari itong mapagkalamang dengue fever.

Paano nahahawa ng Chikungunya?

Ang Chikungunya ay nakuhuha sa kagat ng lamok. Partikular, ang mga lamok na Aedes aegypti and Aedes albopictus ang siyang may dala ng sakit na ito. Ang Aedes aegypti ay maaari ding magdala ng dengue fever. Dahil ang mga lamok ay lumalaganap sa kasagsagan ng ulan, tumataas din ang risk na makakuha ng sakit na ito tuning tag-ulan, o kapag katatapos lang ng mga bagyo.

Anong mga lugar o bansa ang may Chikungunya?

Ang Chikungunya ay naitala sa maraming mga bansa sa Gitna, Timog, at Kanlurang Africa, at Timog Asya at Timog-Silangang Asya (Southeast Asia), kabilang na ang Pilipinas, Indonesia, Thailand, Vietnam, Malaysia. May ilang mga kaso na rin na nailata sa Estados Unidos at mga karatig-bansa.