Search Results for: sakit

Alternatibong gamot para sa sakit ng ulo

August 10, 2015 by ivancultura

Kung tutuosin, ang pananakit ng ulo ay isa lamang karaniwang kondisyon na maaaring maranasan ng sinuman. At kadalasan, hindi naman ito seryoso, at madali namang malunasan o gumaling nang kusa paglipas lamang ng kaunting panahon. Gayunpaman, ang pananakit ng ulo ay nananatiling hadlang sa pagiging produktibo ng isang tao kung kaya kinakailangang mabigyan pa rin ito ng pansin lalo na kung nasa kalagitnaan ng trabaho.

May ilang paraan para madaling masolusyonan ang pananakit ng ulo nang hindi na kakailanganin pang uminom ng mga gamot na mabibili sa butika, at ito ay ang mga sumusunod:

1. Paglalagay ng yelo sa ulo

Isa sa mga pinakakaraniwang paraan ng pag-tanggal sa pananakit ng ulo ay ang paglalagay ng yelo sa bahaging nanakit. Maaari itong ilagay sa bahagi ng sentido, sa noo, o kaya naman sa batok. Kinakailangang gumamit ng ice pack o balutin ng bimpo ang yelo upang hindi direktang nakadikit ang ulo sa balat.

2. Pagpapahid ng menthol sa ulo

Ang pagpapahid ng menthol na ointment sa sumasakit na ulo ay kapareho rin ng paglalagay ng yelo. Ito’y sapagkat ang menthol ay may epektong nakakapagpalamig ng pakiramdam na sumusuot sa balat para matugunan ang pananakit na nararanasan. Kadalasan ay pinapahid ang menthol sa sentido at noo, o kaya naman ay amuy-amoyin lamang ang menthol.

3. Pag-inom ng salabat.

Ang salabat, o tsaa na mula sa pinaglagaan ng luya, ay mabisa ring panlunas sa kondisyon ng pananakti ng ulo o migraine. Ang epekto ng kemikal na taglay ng luya ay maaarinh ihalintulad sa sa epekto ng iniinom na gamot na mabibili sa butika. Pinapababa ng luya ang ilang sintomas ng implamasyon at pananakit sa katawan tulad na lang ng pananakit ng ulo.

4. Pag-inom ng mga inuming may caffeine

Ang caffeine na makukuha sa mga inumin gaya ng kape, tsaa, at green tea ay sangkap din ng maraming uri ng gamot kontra sa sakit ng ulo na nabibiling over-the-counter sa mga butika, kaya naman ang pag-inom ng isang tasa ng kape kapag nakakaramdam ng pananakit ng ulo ay maaaring makabawas sa pananakit. Sa katunayan, marami nang pag-aaral na nagpapatunay na epektibo ang caffeine bilang pangontra sa migraine.

5. Pag-idlip

Ang pananakit ng ulo na dulot ng matinding stress na nararanasan ay maaaring malunasan ng sandaling pag-idlip o pagpapahinga. Minsan kasi, kinakailangan lamang mawala ang tensyon na nararansan buhat ng sobrang stress at pagod upang mawala ang sakit ng ulo.

6. Mabilis na pagbuhos o pagligo

Ang mabilis na pagbubuhos o shower gamit ang maligamgam na tubig ay mabisa ring panlunas sa pananakit ng ulo. Ito ay lalong kailangan sa pananakit ng ulo na dulot naman ng mainit na panahon.

7. Pagtatapal ng iba pang halamang gamot.

Sa kulturang Pinoy, maraming uri ng halamang gamot ang ginagamit para sa pananakit ng ulo. Kadalasan, ang mga dahon at pinipitpit at pinantatapal sa noo. Minsan pa, ang dahon at pinapadaanan sa apoy bago ipantapal. Ang ilan sa mga halamang gamot na madalas gamiting panlunas sa sakit ng ulo ay ang sumusunod:

Alagaw
Alugbati
Balimbing
Bawang
Dayap
Gumamela
Kulantro
Mayana
Mustasa
Niyog-niyogan
Oregano
Pandan
Sambong
Sibuyas

Filed Under: Buhay Sigla, Mga Halamang Gamot, Prebensyon at Pag-iwas

Balitang Kalusugan: Contraceptive pill, nakatulong na maiwasan ang sakit na kanser

August 5, 2015 by ivancultura

Isang pag-aaral na nailathala sa medical journal na The Lancet Oncology ang nagsasabing napigilan umano ng paggamit ng contraceptive pill ang tinatayang 200,000 kaso ng kanser sa matres sa nakalipas na isang dekada sa mga mayayamang bansa.

Sinasabing ang pag-inom ng “pills” sa loob ng tinakdang panahon ay kayang makapagbigay ng proteksyon mula sa pagkakaroon ng endometrial cancer, o kanser sa matres, na nakakaapekto sa mga kababaihan. Ang maganda pa, ang proteksyong ito ay kayang magtagal hanggang sa pagsapit sa edad na 50 na taon pataas, kahit pa itinigil na ang pag-inom ng pills sa edad na 20-25.

Ayon sa kanilang mga datos, kayang pababain nang 25% ang posibilidad ng pagkakaroon ng sakit na kanser kung tuloy-tuloy na iinom ng contraceptive pills sa loob ng 5 taon. Kung kaya’t mapapababa sa kalahati na lamang ang tsana ng pagkakasakit ng kanser kung iinom ng gamot sa loob ng 10 taon.

Ngunit sa kabila ng pag-asang hatid ng pag-aaral na ito, maaga pa raw para sabihing tunay ngang mabisa ang paggamit ng pills para makaiwas sa sakit na kanser. Mangangailangan pa nang mas konkretong pag-aaral bago simuang irekomenda ang paggamit nito bilang pang-iwas sa kanser.

Bukod kasi rito, may ilang pag-aaral na isinagawa noon ang nagsasabing maaaring may koneksyon ang paggamit ng pills sa pagkakaroon ng karamdaman sa puso, kabilang na ang atake sa puso at stroke. Habang may isa pang pag-aaaral ang nagsasabi namang tumataas ang posibilidad ng pagkakaroon ng kanser sa suso dahil sa pills.

Filed Under: Balitang Kalusugan, Balitang Pandaigdig

Senyales ng lumalalang sakit sa puso

July 22, 2015 by ivancultura

Ang sakit sa puso ang numero unong sanhi ng pagkamatay ng maraming mga Pilipino. Halos 170,000 na Pilipino ang namamatay kada taon dahil sa sakit na ito at mga komplikasyon na hatid ng karamdamang ito.

Ang mataas at patuloy pang pagtaas ng kaso ng pagkamay dahil sa sakit sa puso ay maaaring isisi sa kapabayaan sa pangangalaga ng kalusugan, at marahil sa mga sintomas at senyales na hindi kaagad nararanasan. Kadalasan kasi, ang mga sintomas na hatid ng sakit na ito ay nararamdaman lamang kung kailan malala na ang kondisyon o huli na para magamot pa ang sakit. Ang malala pa, madalas ay binabalewala ang pagkakaroon ng sakit sa puso sa pag-aakalang ang nararamdamang sintomas ay pangkaraniwan lamang.

Dapat tandaan na ang susi sa matagumpay na pakikibaka sa karamdamang ito ay ang maagang pagkakatukoy sa sakit. Narito ang mga senyales ng lumalalang sakit sa puso:

1. Pagkahilo at hirap sa paghinga

Isa sa mga pangunahing sintomas ng sakit sa puso ay ang biglaang pagkahilo, at hirap sa paghinga kahit na wala namang sakit na hika o problema sa daluyan ng paghinga.

2. Pananakit ng dibdib

Isa rin sa pangunahing senyales ng pagkakaroon ng sakit sa puso ay ang matinding pananakit sa dibdib. Pakiramdam na parang dinadaganan at iniipit ang dibdib at nakasentro pa sa bandang kaliwa ng dibdib.

3. Pananakit sa iba pang bahagi ng katawan

Ang pananakit na dulot ng sakit sa puso ay hindi lamang nakasentro sa dibdib kundi pati na rin sa mga braso, leeg at batok. Madalas ay makakaranas din ng pamamanhid at mainit na pakiramdam sa mga bahaging nabanggit.

4. Pagkabalisa

Madalas ding nakakaranas ang mga taong may sakit sa puso ng pagkabalisa (anxiety) na sinasabayan pa ang pagkahilo at pananakit ng ulo.

5. Pagiging matamlay

Nagiging matamlay din ang itsura ng taong may iniindang sakit sa puso. Kapansin-pansin ang pagiging maputla at parang walang siglang kumilos o magtrabaho.

6. Iregular na tibok ng puso

Maaaring bumilis nang husto ang tibok ng puso o kaya ay mas mabagal kaysa sa naman. Ang iregularidad sa ritmo ng tibok ng puso ay isa ring pangunahing senyales ng pagkakaroon ng sakit.

7. Panghihina ng katawan

Madaling nanghihina ang katawan at walang enerhiya sa pagkilos ang pagkakaroon ng sakit sa puso. Sa mga malalalang kondisyon, nahihirapan nang tumayo, makapagsalita at makaisip dahil sa sakit.

8. Pagpapawis

Isa pang senyales ng sakit ay ang biglaan at hindi maintindihang pagpapawis. Kadalasan, nararanasan it obago ang mismong atake sa puso.

Filed Under: Buhay Sigla, Itanong kay Doc, Prebensyon at Pag-iwas

Mga sakit na maaaring makuha sa ipis

July 15, 2015 by ivancultura

Ang ipis ay isang pangkaraniwang peste sa bahay na madalas nating nakikitang gumagapang sa mga basurahan at maduduming lugar. Ang mga nabubulok na basura at mga natirang pagkain kasi ang pagkain ng mga insektong ito, kaya naman hindi kataka-taka na kadikit na ng salitang ipis ang pagiging madumi ng isang lugar. Dahil sa maduming pamumuhay ng mga ipis, hindi malayong kapitan ito ng iba’t ibang mikrobyo at bacteria na makapagdudulot ng sakit sa tao lalo na kung magagapangan nila ang mga malinis na pagkain. Narito ang mga karaniwang sakit na maaaring ikalat ng ipis.

1. Pagtatae o diarrhea

Ang pinakakaraniwang sakit na maaaring makuha sa ipis ay ang karaniwang pagtatae o diarrhea. Dito’y dumadanas ng matubig at pabulwak na pagdumi. Dulot ito ng ilang uri ng bacteria gaya ng Escherichia coli, at Aeromonas spp. na parehong makikita sa ipis. Alamin ang mga posibleng sanhi ng pagtatae na nararanasan: Pagtatae na hindi nawawala, ano ito?

2. Cholera

Ang pagkain o inumin na kontaminado ng bacteria na Vibrio cholerae ay maaaring magdulot ng sakit na cholera. Ang sakit na ito ay nagdudulot din ng matinding pagtatae na kung hindi maaagapan ay maaaring magdulot ng dehydration sa katawan. Ang ipis ay nakitaan din ng bacteria na Vibrio cholerae. Basahin ang mga kaalaman tungkol sa sakit na cholera: Kaalaman sa sakit na Cholera.

3. Typhoid Fever

Ang typhoid fever ay isang malalang sakit na nagdudulot ng mataas at pabalikpablik na lagnat, pagdudumi, pananakit ng kalaman, at panghihina ng buong katawan. Ito ay dulot ng bacteria na Salmonella na karawaniwan ding makikita sa ipis. Basahin ang mga kaalaman tungkol sa sakit na typhoid fever: Kaalaman sa Typhoid Fever.

4. Polio

Ang polio o poliomyelitis ay isang sakit na dulot naman ng impeksyon ng poliovirus. May dalawang uri ng sakit na ito: ang una ay magdudulot ng paglalagnat lamang, at ang pangalawa maaaring humantong sa pagkaparalisa at panliliit ng mga binti. Natuklasan din na sumasama sa mga ipis ang poliovirus. Basahin ang mga kaalaman tungkol sa sakit na polio: Kaalaman sa sakit na Polio.

5. Ketong

Ang ketong naman ay dulot din ng impeksyon ng bacteria na Mycobacterium leprae. Kapag ang bacteria na ito ay sumama sa pagkaing kakainin, maaaring maranasan ang mga sintomas ng ketong gaya ng pagbabago sa anyo ng balat tulad ng pagkakaroon ng mga bukol-bukol, pamamanas, pag-umbok, at pangungulubot; gayun din ang pagkawala ng pakiramdam sa ilang bahagi ng katawan sa pagkakaroon ng sakit na ito. Maaari ding kumapit ang bacteria na ito sa mga ipis. Basahin ang mga kaalaman tungkol sa sakit na ketong o leprosy: Kaalaman sa sakit na ketong.

6. Urinary Tract Infection (UTI)

Ang ilang mga bacteria gaya ng Alcaligenes faecalis, Enterococcus spp., at Klebsiella spp., na nakapagdudulot ng UTI ay nakita ring sumasama sa mga ipis. Kung ang mga ito ay sumama sa pagkain o inumin at nakarating as daluyan ng ihi, maaaring magsimula ang pagkakaroon ng sakit. Magiging mahirap at masakit ang pag-ihi, o kaya’y magkaroon ng pagdurugo sa ihi kung may UTI.

7. Dysenteria

Ang dysenteria ay isang uri din ng sakit kung saan dumaranas ng lagnat, pananakit ng sikmura, at pagtatae na maaaring may kasamang dugo. Dahil ito sa pagusugat at pamamaga ng mga lining ng bituka dahil sa impeksyon ng bacteria na Shigella dysenteriae. Ang bacteria na nabanggit ay maaaring dalhin ng mga ipis.

8. Matinding pananakit ng tiyan (Gastroenteritis)

Ang ilan pang uri ng bacteria na maaaring dala ng ipis ay Alcaligenes faecalis, Proteus mirabilis, Pseudomonas spp., at Salmonella spp. Ang mga ito ay pareparehong makapagdudulot ng pamamaga sa lining ng sikmura o gastroenteritis kung saan makakaranas ng matinding pananakit sa tiyan.

Filed Under: Buhay Sigla, Prebensyon at Pag-iwas

Mga sakit na makukuha sa sobrang pag-inom ng alak

July 15, 2015 by ivancultura

Hindi na bago sa pandinig ang pagkakaroon ng masasamang epekto ng sobrang pag-inom ng alak. Taon-taon, libo-libo ang namamatay sa buong mundo dahil sa karamdaman sa atay na dulot ng sobrang alak sa katawan. Marami din ang napapabalitang namatay dahil sa mga aksidente na may koneksyon pa rin sa alak. Ngunit kung inaakala niyo na sakit sa atay at aksidente lamang ang masamang naidudulot ng sobrang alak, nagkakamali kayo. Sa katunayan, mayroong halos 60 na uri ng sakit ang may kaugnayan sa maabusong pag-inom ng alak.

Narito ang ilan sa mga karamdaman na maaaring makuha mula sa sobrang pag-inom ng alak.

1. Anemia

Ang sobrang alak sa katawan ay maaaring makaapekto sa dugo. At kung ito ay magpapatuloy, maaaring humantong ito sa sakit na anemia. Bumababa kasi ang lebel ng oxygen sa dugo kung madalas na umiinom ng alak, at dito nagsisimula ang sakit na anemia. Kaugnay ng sakit na ito, maaaring maranasan ang madalas na pagkahilo, hirap sa paghinga at madaling pagkapagod.

2. Cancer

Ang madalas din na pag-inom ng alak ay maaaring maiugnay sa pagkakaroon ng kanser ayon sa pag-aaral ng mga dalubhasa. Dahil ito sa kemikal na acetaldehyde na isang carcinogen na nakukuha kapag umiinom ng alak. Ang mga bahaging nanganganib na pagsimulan ng kanser ay sa bibig, lalamunan, atay, bituka, suso, at sa tumbong.

3. Cardiovascular disease

Mas tumataas din ang panganib ng pagkakaroon ng sakit sa daluyan ng dugo (cardiovascular) dahil sa madals na pag-inom ng alak. Kabilang sa mga sakit na tinutukoy dito ay stroke at atake sa puso na parehong nakamamatay. Naaapektohan kasi ng alak ang mga platelets sa dugo na kung magpapatuloy ay maaaring humantong sa pamumuo ng dugo sa isang bahagi ng ugat na daluyan. Nanghihina rin ang mga kalamnan ng puso kung mapapasobra ang alak sa dugo.

4. Pagkasira ng atay (Cirrhosis)

Ang pinakakilalang masamang epekto ng alak sa kalusugan ay ang pagkasira ng laman ng atay o cirrhosis. Sinisipsip kasi ng atay ang sobrang alak sa dugo na siya namang lumalason dito at humamantong sa pagkasira ng mga laman nito. Ang malalang kondisyon ng cirrhosis ay hindi na malulunasan pa ng mga gamot. Kakailanganing mapalitan ang nasirang atay sa pamamagtan ng transplantasyon.

5. Pagkalimot (Dementia)

Ang talas ng pag-iisip ay natural na nababawasan sa pagtanda ng bawat tao. Ngunit sa taong madalas na umiinom ng alak, doble o triple ang bilis ng pagkasira ng mga cells sa utak kaya’t mapapaaga ang kanilang pagiging malilimutin.

6. Nerve damage

Apektado din ng sobrang alak ang mga nerves sa ilang bahagi katawan. Tinatawag na alcoholic neuropathy ang kondisyon na pagkasirang ito. Dahil dito, maaring dumanas ng pamamanhid sa ilang bahagi ng katawan, constipation o pagtitibi, at maging panghihina ng ari ng lalaki o erectile dysfunction.

7. Gout

Ang gout ay isang hindi komportableng karamdaman na nagdudulot ng matinding pananakit sa mga kasukasuan. Ito ay dahil sa pamumuo ng mga uric acid crystal sa mga kasukasuan. Ang sakit na ito ay kadalasang namamana o hereditary, ngunit napatunayan ng mga eksperto na maaaring mas tumindi ang kondisyon kung madalas na umiinom ng alak.

8. Altapresyon

Tinatawag na altapresyon o high blood pressure ang kondisyon ng pagpataas ng presyon ng dugo. At isa sa mga kilalang nakakapagpataas nito ay ang pag-inom ng alak. Dapat alalahanin na mataas ang panganib ng stroke at atake sa puso kung madalas na dumadanas ng altapresyon.

9. Impeksyon sa katawan

Isa rin sa masasamang epekto ng alak sa katawan ay ang pagpapahina nito sa resistensya ng katawan laban sa mga mikrobyong nagdudulot ng mga sakit. Mas mataas ang panganib ng pagkakahawa sa mga sakit kung madalas na umiinom ng alak.

10. Pagkasira ng pancreas (Pancreatitis)

Hindi lamang ang tiyan (stomach) at atay (liver) ang apektado ng tuloy-tuloy na pag-inom ng alak. Maging ang lapay o pancreas ay nanghihina rin ng pagkakaroon ng alkohol sa katawan. Kung masisira ang pancreas, maaaring dumanas ng madalas na pananakit ng tiyan at pagtatae.

Filed Under: Buhay Sigla, Prebensyon at Pag-iwas

Mga sakit na maaring makuha sa kagat ng lamok

June 23, 2015 by ivancultura

Bukod sa pamamantal at pangangati sa balat, ang kagat ng lamok ay maaaring may dala rin na seryosong mga sakit. Kapag ang lamok ay nakakagat sa isang hayop o tao na apektado ng isang partikular na sakit, ang virus o parasitiko ay maaaring kumapit sa laway ng lamok, at saka makakahawa sa susunod na biktima na kaniyang kakagatin. Sa buong mundo, hindi bababa sa 1 milyong tao ang apektado ng mga sakit na nakuha mula sa kagat ng lamok kada taon. At kabilang sa mga sakit na ito ang Dengue Fever at Malaria na kilalang pinoproblema ng Pilipinas.

1. Dengue Fever

Ang dengue ay isa sa mga pinakalaganap na sakit na nakukuha mula sa lamok. Ang sakit ay nakaaapekto at pinoproblema pa rin hanggang sa ngayon sa maraming bansa sa America, Africa, at Asya, kabilang na ang Pilipinas. Ang seryosong sakit ay dulot ng isang uri ng virus na naipapasa ng mga lamok na Aedes aegypti at Ae. albopictus. Ito’y nagdudulot ng matinding lagnat na maaaring makamatay kung mapapabayaan. Magbasa tungkol sa sakit na dengue fever.

2. Malaria

Ang malaria ay sakit na matagal nang natukoy magmula pa sa mga lumang panahon ng Tsina at Sumerya. Ang sakit ay dulot ng parastikong plasmodium na sumasama sa kagat ng lamok na Anopheles. Ito ay isang malalang sakit na na nagdudulot ng pabalik-balik na lagnat at nakamamatay kung hindi magagamot. Ito’y nakaaapekto sa maraming bansa na nasa rehiyong tropiko, kabilang na ang Pilipinas. Wala pa ring gamot o bakuna na makalulunas sa sakit na ito. Magbasa tungkol sa sakit na malaria.

3. Chikungunya

Isa ring sakit na dulot ng virus ang chikungunya na pinakalaganap sa mga isla ng Caribbean sa Gitnang Amerika. Ito ay may sintomas na lagnat at matinding pananakit sa mga kasukasuan. At tulad ng dengue, kinakalat din ito ng lamok na Aedes aegypti at Ae. albopictus. Sa ngayon ay wala pa ring gamot o bakuna laban sa sakit na ito. Magbasa tungkol sa sakit na chikungunya.

4. Yellow Fever

Ang yellow fever ay isa ring lumang sakit na nakaaapekto sa mga mga bansang nasa rehiyong tropiko sa Amerika at Africa. Bagaman ang sakit na ito ay hindi na masyadong laganap dahil sa nabuong bakuna laban dito, umaabot pa rin sa halos 200,000 kaso ng sakit kada taon, at pagkamatay na umaabot sa halos 30,000 kada taon.

5. Eastern Equine Encephalitis (EEE)

Ang Eastern Equine Encephalitis o EEE ay isang sakit na naipapasa ng lamok mula sa mga kabayo papunta sa tao. Ang sakit na ito, na dulot ng virus, ay nakaaapekto sa utak ng tao at maaaring magdulot ng malulubhang komplikasyon at maging pagkamatay kung mapapabayaan. May sintomas ito na lagnat, pananakit ng ulo at matinding sore throat. Ikinakalat ito ng mga lamok na Culex species at Culiseta melanura sa mga lugar sa Amerika at sa mga isla ng Caribbean.

6. St. Louis Encephalitis (SLE)

Ang St. Louis Encephalitis naman ay sakit na naipapasa ng lamok mula sa ibon papunta sa mga tao at iba pang hayop. Laganap ito sa bansang Estados Unidos at sa mga isla ng Caribbean. Higit na nakaaapekto sa mga bata na ang edad ay 20 pababa at sa mga matatanda na may edad 50 pataas. May sintomas din na kahalintulad ng EEE, at naikakalat ng lamok na Culex species.

7. LaCrosse Encephalitis (LAC)

Ang LaCrosse Encephalitis o LAC ay bibihira lamang na sakit at naikakalat lamang ng lamok na Aedes triseriatus sa mga lugar sa sa paligid ng rehiyong Appalachian sa Hilagang Amerika. Bihira ang kaso ng pagkamatay sa sakit na ito.

8. West Nile Virus (WNV)

Ang West Nile Virus o WNV ay sakit na nagmula sa Africa at kumalat sa mga bansa sa Europa at Gitnang Silangang Asya. Tulad ng SLE, ang WNV ay naikakalat ng lamok (mula sa Culex species) mula sa mga ibon patungo sa mga tao at iba pang hayop. Kadalasang walang sintomas na nararanasan sa pagkakaroon ng WNV, ngunit ito ay maaaring makamatay dahil sa pamamaga ng utak.

Filed Under: Buhay Sigla, Itanong kay Doc, Prebensyon at Pag-iwas

Mga pagkain na dapat bantayan ng taong may sakit sa bato

June 22, 2015 by ivancultura

Ang mga bato o kidney ang isa sa mga organ ng katawan na may pinakamalaking papel na ginagampanan sa maaayos na paggana ng katawan. Ang pagsasala ng dumi at sobrang mga sustansya sa dugo, pagbuo sa nilalabas na ihi, at pagpagpapanatiling balanse ng mga tubig sa katawan ay ilan lamang sa mga mahahalagang papel na ginagampanan nito. Sa kasamaang palad, ang mga bato ay isa rin sa mga organ na maaaring dapuan ng sakit na kung lumala ay tiyak na makaaapekto sa normal paggana ng katawan.

Sa pagkakataong madapuan ng karamdaman ang bato gaya ng impeksyon, o pagkakaroon ng bato (stones) na makababara sa maliliit na tubo sa bato, marapat lamang na bantayan nang mabuti ang mga pagkain na kinakain nang sa gayon ay hindi na lumala ang kondisyon. Dapat alalahanin na upang mabuhay nang normal ang isang tao, kinakailangan ang isang malusog at gumaganang kidney.

Narito ang mga pagkain na dapat iwasan ng taong may sakit sa bato:

1. Mga pagkaing may mataas na lebel ng sodium

Ang mga pagkaing may mataas na lebel ng sodium ang pangunahing pinagbabawal sa mga taong may karamdaman sa kanilang bato. Ito’y sapagkat ang sodium ay nakapagpapataas sa presyon ng dugo na nakasasama naman sa maliliit na tubo sa loob ng bato. Ang mga pagkaing may mataas na lebel ng sodium gaya ng mga instant food, sitsirya, at mga pagkaing pinaalatan nang husto ay dapat iwasan. Magbasa tungkol sa mga pagkaing mayaman sa sodium.

2. Mga pagkaing may mataas na lebel ng potassium

Bukod sa pagsasala ng mga dumi sa dugo, sinasala din ng mga bato ang sobrang sustansya at mineral, kabilang na ang potassium. Ang mahinang bato dahil sa isang karamdaman ay maaari lamang na mas lalong manganib na humina at mapinsala kung dadagdagan ang kinakaing potassium. Halimbawa ng mga pagkaing mayaman sa potssium ay saging, patatas, at mga kabute. Magbasa tungkol sa mga pagkain na mayaman sa potassium.

3. Mga pagkaing may mataas na lebel ng phosphorus

Gaya din ng potassium at sodium, ang sobrang phosphorus sa taong may karamdaman sa bato ay maaaring makapagpalala lamang sa kondisyon. Kung kaya ay mabuting malimitahan din ang dami ng kinakaing mayaman dito gaya ng tahong, keso, at mga isda. Magbasa sa mga pagkaing mayaman sa phosphorus.

4. Mga pagkaing may mataas na lebel ng oxalate

Ang mga pagkaing mayaman sa oxalate gaya ng spinach, mani, kamote, at tsokolate ay makabubuting limitahan din kung sakaling dumaranas ng karamdaman sa mga bato. Ito’y sapagkat ang oxalate ang siyang kumakapit sa calcium na nasa dugo at bumubuo sa calcium oxalate na siya namang nagiging bato (stones) na maaaring makabara sa daluyan ng ihi.

5. Mga pagkaing may mataas na protina

Dapat ring malimitahan ang dami ng protina na kinakain ng taong may sakit sa bato. Dahil naman ito sa posibilidad ng pagkakaroon ng uric acid stones sa mga maliliit na tubo sa bato na maaari ding makabara sa daluyan ng ihi.

Filed Under: Buhay Sigla, Nutrisyon at Sustansya, Prebensyon at Pag-iwas

Sakit na Nakukuha sa Pagkain (Food Borne Disease)

May 26, 2015 by ivancultura

Ang food borne diseases ay tumutukoy sa klasipikasyon ng mga sakit na nakukuha mula sa pagkain. Ito ay binubuo ng mga sakit na dulot ng kontaminasyon ng mga mikrobyo, parasitiko, o kaya’y pagkakahalo ng kemikal o nakalalasong substansya na maaaring makasama sa kalusugan ng tao.

Ang mga pangunahing sintomas na maaaring maranasan kaugnay ng mga sakit na nakuha sa pagkain ay matinding pagtatae at pagsusuka. Ngunit sa kalaunan, maaari itong kumalat sa katawan at magdulot ng mas nakapipinsalang epekto sa ilang mahahalagang bahagi ng katawan gaya ng utak, atay, at puso.

Mga pangunahing sanhi ng sakit na nakukuha sa pagkain

1. Bacteria

Salmonella, Campylobacter, at Enterohaemorrhagic Escherichia coli. Ang grupo ng bacteria na ito ang pangunahing sanhi ng mga sakit na nakukuha mula sa pagkain. Nakaaapekto ito sa milyon-milyong indibidwal sa buong mundo at nagdudulot ng lagnat, pananakit ng ulo, pagtatae, pananakit ng tiyan at pagsusuka. Minsan pa, nagdudulot din ito ng pagkaubos ng tubig sa katawan (dehydration), at maging kamatayan. Karaniwang nakukuha ang mga ito pagkain na hindi naluto nang husto, maduming tubig, at kontaminadong gulay at prutas.
Listeria. Ang listeria ay nakaaapekto naman sa ipinagbubuntis na sanggol o sa bagong silang na sanggol. Isa ito sa mga dahilan ng hindi inaasahang pagkalaglag ng batang ipinagbubuntis o agad na pagkamatay ng bagong silang na sanggol. Nakukuha ito sa mga produktong gatas na hindi napakuluan nang maayos.
Vibrio cholerae. Ito naman ang nagdudulot ng sakit na cholera na may sintomas ng pagsusuka at pagtatae na maaaring humantong sa pagkawala ng tubig sa katawan at kamatayan. Ito ay nakukuha sa maduming suplay ng tubig at pagkain.

2. Virus

Norovirus. Nagdudulot ng pagsusuka, pagtatae, at matinding pananakit ng sikmura ang impeksyon ng norovirus na nakukuha sa mga kontaminadong pagkain.
Hepatitis A Virus. Nakaaapekto naman sa kalusugan ng atay ang impeksyon ng Hepa A virus na nakukuha din sa kontaminadong pagkain.

3. Parasitiko

May ilang uri ng maliliit na parasitiko na maaaring makuha lamang sa pagkain. Kabilang dito ang ilang mga bulate gaya ng Ascaris at maliliit na organismo gaya ng Entamoeba histolytica, at Giardia. Ang mga ito ay karaniwang nakukuha sa hindi lutong pagkain.

4. Prions

Ang prions ay uri ng protina na maaaring makaapekto sa sistema ng katawan kung makakain. Kabilang sa mga sakit na may kaugnayan sa prions ay ang Mad Cow Disease at Creutzfeldt-Jakob Disease

Nakalalasong Kemikal at mga Substansya

Bukod sa mga maliliit na organismo na nakapagdudulot ng sakit sa katawan, maaari ding makaapekto sa kalusugan ang kontaminasyon ng ilang mga kemikal at substansya sa pagkain at inumin.

Natural na lason. May mga kabute, amag, lumot sa tubig at iba pang mga substanysa ang tiyak na makasasama sa kalusugan kung sakaling maihalo sa pagkain. Kabilang din dito pagkakalason ng red tide sa mga tahong at talaba.
Persistent Organic Pollutants (POP). Ang mga substansyang humahalo sa kapaligiran at mga pagkain na sumailalim sa mga ilang mga proseso (halimbawa ay ang pagpepreserba ng mga pagkain) ay maaari ding makasama sa kalusugan sa paglipas ng panahon. Ang pag-ipon nito sa kapaligiran at katawan ng tao ay isa sa mga tintuturong dahil ng paghina ng resistensya, at pagkakaroon ng kanser sa katawan.
Heavy metals. Ang kontaminasyon ng heavy metals gaya ng lead, cadmium, at mercury sa pagkain at inumin ay tiyak din na makasasama sa kalusugan ng tao. Ito’y maaaring makuha sa polusyon sa tubig, hangin, at maging sa lupang pinagtataniman ng mga gulay na kinakain.

Filed Under: Buhay Sigla, Prebensyon at Pag-iwas Tagged With: food, food borne

10 Senyales ng Sakit sa Puso

May 19, 2015 by ivancultura

Ang mga sakit sa puso ang nangungunang sanhi ng kamatayan sa Pilipinas, at ang mga kaso nito ay patuloy pang tumataas sa paglipas ng panahon. Ito’y sapagkat walang sintomas at senyales o kung meron man, ay huli na para maagapan pa. Dahil dito, mahalaga na mapagtuunan ng agarang pansin ang kahit na maliit pa lamang na senyales ng pagkakaroon ng sakit sa puso.

Ang mga senyales ng sakit ay naiiba-iba depende sa kondisyon na dinadanas, ngunit ang mga sumusunod na sintomas ay ang mga karaniwan na maaaring maranasan.

1. Pagkabalisa

Sinasabing ang mga may sakit sa puso, lalo na yung may pagbabadya ng atake sa puso, ay maaaring dumanas ng pagkabalisa o anxiety. Dahil ito sa takot sa kamatayan na maaaring maranasan sa kasagsagan ng atake sa puso.

2. Pananakit sa dibdib

Siyempre pa, maaaring dumanas ng pananakit sa dibdib ang taong may sakit sa puso. Sa katunayan, ito ang pangunahing senyales na maaaring maranasan sa pagkakaroon ng anumang karamdaman sa puso. Ang pananakit ay nararamdaman mula sa gitna ng dibdib at gumagapang papunta sa kaliwa ng dibdib.

3. Pagkahilo

Ang pagkahilo ay isa rin sa mga pangunahing senyales ng sakit sa puso. Maaaring ito ay dahil sa kakulangan ng sapat na suplay ng dugo sa ulo na nagaganap dahil sa iregularidad sa paggana ng puso.

4. Madaling pagkapagod

Ang anumang iregularidad sa paggana ng puso ay maaaring magreresulta din sa mabilis na pagkapagod ng katawan, kung kaya, hindi dapat pabayaan ang senyales na ito. Kinakailangan ang agarang pagpapatingin sa doktor kung sakaling mapadalas ang pagkapagod.

5. Pananakit sa iba pang bahagi ng katawan

Makararanas din pananakit sa ibang bahagi ng katawan partikular sa batok, balikat, braso, at panga. Hanggat hindi nareresolbahan ang problema sa puso, ang pananakit ay patuloy na kakalat sa iba pang bahagi ng katawan hanggang sa sumapit ang pag-atake sa puso.

6. Mabilis o iregular na pulso

Ang pabago-bagong ritmo ng tibok ng puso at pulso ay maiuugnay sa pagkakaroon ng karamdaman sa puso lalo na kung kaakibat pa nito ang panghihina ng katawan, pagkahilo, at pananakit sa ilang bahagi ng katawan.

7. Hirap sa paghinga

Ang paghirap ng paghinga, bagaman maaari din itong sintomas ng ibang sakit gaya ng hika o COPD, ay isa ring malinaw na senyales ng pagkakaroon ng sakit sa puso. Hindi ito maaaring balewalain lalo na kung kaakibat nito ang iba pang senyales ng sakit sa puso.

8. Pagpapawis.

Karaniwang pinagpapawisan ng malamig ang taong dumadanas ng mga pagbabadiya ng atake sa puso. Kahit pa walang ginagawa at nakaupo lang, kung maramdaman ang mga pananakit at iba pang sintomas ng sakit, tiyak na pagpapawisan.

9. Panghihina ng katawan

Agad na manghihina ang katawan ng tao ilang araw bago o sa mismong panahon ng pag-atake sa puso. Ayon sa mga taong nakaligtas sa atake sa puso, kahit ang paghawak sa papel sa pagitan ng mga daliri ay mahirap gawin sa kasagsagan ng panghihina ng katawan.

10. Kawalan ng gana sa pagkain

Pangkaraniwan din na kondisyon ang biglang pagkawala ng gana sa pagkain sa oras na makaramdam ng ilang mga sintomas ng sakit sa puso.

Filed Under: Buhay Sigla, Prebensyon at Pag-iwas Tagged With: atake-sa-puso, heart, heart attack

Balitang Kalusugan: DOH, nagbabala sa mga sakit na pwedeng makuha sa swimming pool

April 28, 2015 by ivancultura

Nagbabala ang Departmement of Health (DOH) sa publiko ukol sa mga sakit na posibleng makuha sa paliligo sa swimming pool gaya ng mga sakit sa balat at pagtatae. Paalala ni Secretary Janette Garin, hindi lamang ang pagpapalamig ng sarili ang dapat isipin ngayong panahon ng tag-init, bagkus dapat din daw makatiyak na ligtas at malinis ang tubig na paglulubluban.

Dapat alalahanin na ang mga pampublikong paliguan ang isa sa mga pangunahing pinagmumulan ng mga sakit sa balat sapagkat ito ay pinagliliguan ng marami at iba’t ibang mga indibidwal na posibleng may dala-dalang mga sakit. Bukod pa rito, hindi rin malayong makainom ng tubig mula sa swimming pool at makapagdulot naman ng pananakit ng tiyan o pagtatae.

Ayon pa sa kalihim, ang mga bata ang pangunahing biktima ng mga karamdamang ito kaya’t nasa pangangalaga ng mga magulang ang kaligtasan ng kanilang mga anak.

Ang babala ay nasabi ni Sec. Garin nang makapagtala ng 17 na kaso ng pagtatae sa lalawigan ng Pangasinan na sinasabing may kaugnayan umano sa paliligo sa maduming tubig.

Filed Under: Balitang Kalusugan, Balitang Pambansa