Adolescence Period: Panahon ng pagbabago sa pagkatao

June 4, 2015 by

Ang panahon ng adolescence ay isang bahagi sa buhay ng tao kung kailan nagaganap ang pinakamalaki at pinakamabilis na mga pagbabago sa maraming aspeto ng pagkatao. Ang mga pagbabagong ito ay napakahalaga at tiyak na makaaapekto sa buhay ng isang indibidwal at sa pakikitungo niya sa lipunan na kanyang ginagalawan. Sa panahong ito din pinakamabilis na nahuhubog ang personalidad, mga kakayanan at kaalaman, at pag-angkop sa mga kaganapang emosyonal.

Kailan nagaganap ang mabilis na pagbabago ng pagkatao?

Walang ispesipikong panahon na maiuugnay kung kailan magaganap ang mabilis na pagbabago sa pagkatao ng bawat indibidwal. Ang panahon ng mga pagbabagong pisikal, emosyonal, sekswal, at sa iba pang apeto ay naiiba-iba sa bawat tao. Ang edad ay isa lamang sa maaaring pagbasehan ng pagsisimula ng mga pagbabago sapagkat ang kultura ng isang lipunan na kinabibilangan at ang pakikisalamuha sa iba pang indibidwal ay mga salik din sa pagtupad ng mga pagbabago sa pagkatao.

Ano ang mga pagbabagong pisikal na nagaganap sa panahong ito?

Isa sa mahahalagang pagbabago na nagaganap sa adolescence period ay ang pagbabago sa hubog ng pangangatawan ng isang indibidwal mula sa pagiging bata patungo sa panahon ng pagbibinata o pagdadalaga. Ang mga panahong ito na tinatawag din na puberty stage ay binubuo ng mga sumusunod na pagbabagong pisikal:

  • Pagtubo ng mga buhok sa ilang bahagi ng katawan gaya ng kilikili, mukha na partikular sa mga kalalakihan, at sa maseselang bahagi ng katawan sa parehong kasarian.
  • Mabilis na pagtangkad
  • Paglapad ng balikat sa mga kalalakihan, at balakang sa mga kababaihan.
  • Paglalim ng boses ng mga kalalakihan
  • Paglaki ng dibdib ng mga kababaihan
  • Pagsisimula ng menstrual cycle o buwanang dalaw sa mga kababaihan

Ang mga pagbabagong ito ay dulot ng pagtaas ng mga lebel ng hormones: testoserone sa mga lalaki, at estrogen sa mga babae.

Ano naman ang mga pagbabago sa mentalidad ng bawat indibidwal sa panahong ito?

Malaki rin ang pagbabago sa kaisipan ng bawat isa sa panahong ito na maiuugnay din sa pagbabago sa lebel ng hormones sa katawan. Dahil dito, maaaring magbago ang kakayanan ng isang tao sa pagdedesisyon, pagpaplano sa buhay, emosyon sa bawat kaganapan sa buhay, at mga bagay na ikaliligaya. Sa madaling salita, maaaring magkaroon ng mga pagbabago sa personalidad ng isang tao sa panahong ito.

Pagbabago sa pakikisalamuha (social), at paraan ng pag-iisip (psychological)

Ang pagbabago sa lebel ng hormones at mentalidad ng isang tao ay maaaring makaapekto rin sa mga pagbabago sa pakikisalamuha at paraan ng pag-iisip ng isang tao. Nagbabago ang kakayanan ng isang tao na matuto ng mga bagong kaalaman at kakayanan, gayundin ang pagbibigay ng rason, lohika, at maging pananaw sa buhay. Ang impluwansya ng kultura at lipunan ay mahalagang salik din sa pagbabagong ito.

 

 

 

Filed Under: Sa mga binata, Sa mga dalaga, Sa Pamilya

Mga kaalaman tungkol sa Menstrual Cycle (Buwanang Dalaw)

December 29, 2014 by

Ano ang Menstrual Cycle?

Ang menstrual cycle ang tumutukoy sa buwanang pagbabago o kaganapan sa katawan ng babae bilang paghahanda sa pagbubuntis. Nakapaloob dito ang paglabas ng egg cell mula sa obaryo, pagpunta nito sa matres, pati na ang buwanang dalaw o pagdurugo na nararanasan ng mga kababaihan na nasa tamang edad.

Bakit nagkakaroon ng buwanang dalaw o pagdurugo?

Ang buwanang pagdurugo ay dahil sa regular na pagpapalit ng lining o pang-ibabaw na patong ng matres na nagaganap kapag walang nangyaring fertilization sa pagitan ng itlog o egg cell ng babae at isang semilya o sperm cell ng lalaki. Ang fertilization ay nagaganap lamang kapag nagtalik ang isang lalaki at babae at nagtagpo ang kanilang itlog at semilya.

Sa anong edad ito nagsisimula?

Ang menstrual cycle ay nagsisimula sa edad na 11 hangang 14 kung kailan dumadating sa maturidad o pagdadalaga ang mga batang babae. Ito ay bahagi ng mga pagbabago sa pangangatawan ng mga kababaihan sa pag-apak sa puberty stage. Ang mga pagbabagong ito ay dulot ng hormones na estrogen at progesterone.

Gaano katagal ang isang ikot ng menstruation, at paano ito nagaganap?

Ang isang ikot ng menstruation ay nagsisimula sa unang araw ng pagdurugo at natatapos naman sa unang araw ng susunod na pagdurugo. Ito ay kadalasang tumatagal ng 28 na araw ngunit maaari rin namang mas maikli o mas mahaba kaysa dito.  Nakapaloob sa 28 na araw na ito ang paglabas ng itlog o egg cell mula sa obaryo (ovulation), pagdaan nito sa fallopian tube, at pag-abot nito sa matres. Kapag walang naganap na fertilization sa pagitan ng egg cell at semilya, ang ibabaw na patong ng matres ay mangangapal at mapapalitan ng bago. Ang nadurog na lumang patong ng matress ay lumalabas sa puwerta ng babae bilang dugo o regla.

Ano ang dapat gawin kung mayroong dalaw?

Ang babaeng mayroong dalaw ay lalabasan ng dugo sa loob ng ilang araw, depende kung gaano kalakas pag-agos ng dugo. Ito ay maaaring bumuhos ng malakas sa unang araw, at susundan ng paunti-unting patak ng dugo hanggang sa maubos dugo sa matres. Maaari din namang umagos ang dugo ng paunti-unti at tumagal ng 3 hanggang 5 araw. Kung kaya, makatutulong ang paggamit ng pasador o sanitary napkin sa panahon na nararanasan ang pagdurugo. Minsan pa, maaaring makaranas ng pananakit ng puson, o cramps, na maaaring maibsan sa pag-inom ng mga pain relievers.

Ano ang ibig sabihin ng iregular na dalaw?

Masasabing iregular ang dalaw kung ang pagitan ng bawat pagdurugo ay mas maikli sa 21 na araw o mas matagal pa sa 35 na araw. Gayundin kung may pagdurugo sa pagitan ng mga araw na ito. Ito ay nagaganap dahil sa ilang mga salik gaya ng sumusunod:

  • Sobrang pagdagdag o pagkabawas ng timbang.
  • Karamdaman sa pagkain tulad ng anorexia
  • Sobrang pag-eehersisyo
  • Emosyonal na stress
  • Paggamit ng ipinagbabawal na gamot
  • Abnormalidad sa hormones
  • Mga iniinom na gamot
  • Papalapit na menopause

Kailan humihinto ang buwanang dalaw?

Ang paghinto ng buwanang dalaw, na kilala sa tawag menopause, ay nagaganap sa edad na palapit sa 50. Dahil ito sa pagbawas sa hormones na lumalabas sa katawan kasabay ng pagtanda. Sa oras na dumating sa menopause ang babae, nawawala na rin ang abilidad ng babae na mabuntis.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa Kababaihan, Sa mga dalaga, Sa Pamilya Tagged With: , , ,

Kailan tumitigil ang pagtangkad ng tao?

December 4, 2014 by

Tuwing nalalapit na bagong taon, nauuso ang paniniwalang tatangkad pa kung makakatalon sa pagsapit ng alas-dose ng hating gabi. Ito ay para sa mga taong umaasa pa rin na madagdagan ang kanyang tangkad. Natural lamang ito sapagkat para sa mga Pilipino, ang pagiging matangkad ay isang magandang katangian. Para sa karamihan sa atin, “height does matter.” Ngunit kailan nga ba tumitigil sa pagtangkad ang isang tao at ano ang mga salik na makakaapekto sa kung gaano kataas ang maaaring itangkad ng isang indibidwal?

Gaano kataas ang isang karaniwang Pilipino?

Bago ang lahat, dapat muna nating malaman kung ano nga ba ang karaniwang taas ng isang Pilipino at Pilipina. Ayon sa mga pag-aaral ang karaniwang taas ng mga kalalakihan sa Pilipinas ay 163.5 cm o 5′ 4.4″ samantalang ang mga kababaihan naman ay 151.8 cm o 4′ 11.8″. Ang karaniwang taas na ito ay naapektohan ng ilang salik kung kaya’t mayroong mga taong likas na matangkad, at mayroon din naman likas na mababa.

Ano ang mga salik na makakaapekto sa pagtangkad ng mga tao?

Unang una, ang tangkad ng isang tao ay naapektohan ng genes na nananalaytay sa isang pamilya. May mga pamilya na likas na matatangkad, at mayroon din namang mga pamilya na bansot. Kung ang mga magulang mo ay parehong matangkad, hindi malayong mamana mo ang katangiang ito at lumaking matangkad din. Gayundin kung maliit ang iyong mga magulang, may posibilidad na ikaw rin ay maging maliit. Minsan naman, kahit maliit ang mga magulang, mayroon isang anak na naiiba at biniyayaan ng tangkad. Posible itong mangyari lalo na kung isa sa mga ninuno ng mga magulang ay matangkad rin.

Bukod sa salik na ang tangkad ay namamana, may ilan pang bagay na makaaapekto sa tangkad ng isang tao. Kabilang dito ang nutrisyon na nakukuha ng panahon ng pagbibinata o pagdadalaga kung saan pinakaaktibo ang pagtangkad ng isang tao. Sa panahong ito, dapat ay mataas at tuloy-tuloy ang nutrisyon na nakukuha ng katawan mula sa mga pagkain o kaya’y mga bitamina at food supplement sapagkat mataas ang pangangailangan ng tumatangkad na katawan sa mga ito. Makaaapekto rin ang mga karamdaman na maaaring maransan sa panahong ng pagdadalaga at pagbibinata. Maaaring agawin ng isang karamdaman ang nutrisyon na dapat ay para sa tumatangkad na katawan. May iba ding sakit gaya ng dwarfism na maaaring pumigil talaga sa pagtangkad ng tao. Ito ang dahilan kung bakit mayroong mga taong unano.

Posible bang mahulaan ang maaaring itangkad ng isang tao?

Ayon sa mga pediatrician o specialista sa mga bata, mayroong formula para mahulaan ang tangkad ng isang lumalaking bata.Bago ang lahat, dapat munang malamang ang tangkad ng ina at ama ng bata. Pagkatapos ay sagutin lamang ang sumusunod na formula:

  • Para sa mga kalalakihan: [(tangkad ng ina + 5 pulgada) + tangkad ng ama] hatiin sa dalawa
  • Para sa mga kababaihan: [(tangkad ng ama – 5 pulgada) + tangkad ng ina] hatiin sa dalawa

Ang magiging resulta ay maaring dagdagan o bawasan ng 2 pulgada, at maaring iyon ang pinal na tangkad ng isang bata pag-laki nya.

Kailan nagsisimula ang pagtangkad at kailan din ito tumitigil?

Ang pagsisimula ng pagtangkad ay naiiba para sa mga babae at lalaki. Sinasabing para sa mga babae, ang pagtangkad ay nagsisimula sa edad na 9-10 na taong gulang, habang sa mga lalaki naman ay sa edad na 11 na taong gulang. Pinaka aktibo ang pagtangkad sa edad na 11 o 12 sa mga kababaihan, habang sa edad na 13 naman sa mga kalalakihan. Humihinto naman ang pagtangkad na ito sa pagtatapos ng puberty stage. Nangyayari ito sa edad na 15-17 para sa mga babae, at 16-17 naman sa mga lalaki. Dapat tandaan na ang puberty sa bawat tao ay naiiba-iba depende sa kung gaano kataas ang mga lebel ng hormones sa katawan, maaring magsimula ito ng maaga at matapos din ng mas maaga, o kaya’y kabaligtaran.

Ano ang dapat gawin para lalo pang tumangkad?

Ang susi para mas lalo pang tumangkad ay ang pananatiling malusog ang katawan na may sapat na pahinga. Upang maging malusog, dapat ay kumpleto at sapat ang nutrisyon na nakukuha mula sa mga pagkain sa bawat araw at higit itong kailangan sa panahon ng puberty. Dapat ay kumpleto din ang tulog na hindi bababa sa 8 oras. Ang mga supplement at gamot na nagsasabing nakakatangkad ay walang garantiya na talagang makapagpapatangkad.

Filed Under: Buhay Sigla, Itanong kay Doc, Sa mga binata, Sa mga dalaga, Sa Pamilya Tagged With: , ,

Anong gamot sa sobrang pagpapawis o pagbabasa ng kilikili?

October 11, 2014 by

Anong gamot sa sobrang pawisin o palaging basa na kili-kili?

Q1: magandang gabi po doc nais ko po sana masulosyonan itong problema ko sa buhay.Doc ano po bang mabisang gamot dito po sa basa kong kilikili? Lagi po pinagpawisan ang kilikili ko kahit katatapos ko lang maligo.pero hndi naman po mabaho.nahihiya na nga po ako magsuot ng ibang kulay dahil makikita ng mga tao na basa yung kilikili ko. Sana po doc mabigyan nyo ako ng sulosyon sa problema ko ngaun.sana doc matulungan nyo po ako. salamat po doc.

Q2: Ano po ang lunas sa subrang pawisin na kilikili.,.subra napo kasi ang pawis sa kilikili ko,.anu po dapat gawin nito.,.nakaka hiya na po kasi.,.maka ilang damit na ako sa isang araw,.hindi na nga ako nag-suot ng mga fit sa body ko.

Q3: ano po ba ang solution sa ng babasang kili kili? bakit ng babasa po ang kili kili kahit nasa aircon na lugar?

Q4:Ano po bang pwede igamot sa pagbabasa ng kili kili lagi po kc itong basa parang pasmado palagi. pls… help naman po doc

Q5: Doc bakit po madaling bumasa ang kili kili ko kahit konting galaw lang pero di naman mabaho…ano ba gamot dito

Q6: Ano po ang gamot sa sobrang pagpapawis ng kilikili? nagagamot pa po ba ito?

A: Salamat sa inyong mga tanong. Ang pagpapawis o pagbabasa ng kilikili ay isang kondisyon na nararanasan ng maraming tao. Narito ang mga payo ko sa inyo:

1. Gumamit ng antiperspirant. Ito ang pinakasimpleng solution. Maraming antiperspirant na nabibili sa mga supermarket. Hindi lahat ng deodorant ay antiperspirant, subalit dumarami na ngayon ang mga antiperspirant gaya ng Rexona, Axe, at iba pa. Tingnan mabuti sa produkto kung ito’y antiperspirant talaga. Maaari itong gamitin sa araw at gabi. Tiyaking tuyo ang balat bago ito i-spray o i-apply.

2. Iwasan ang init at maaanghang ng pagkain. Ang mga ito ay nakakapawis.

3. Magsuot ng mas maalwang damit. Mas maganda ang na cotton ang telang gamin. Tandaan din na mas nahahalata ang pawis sa mga makulay na damit kaya piliin ang itim o puti.

4. Bukod sa paggamit ng antiperspirant, isang ‘home remedy’ o paraan na maaaring subukan ay ang pagpahid ng baking soda na hinaluan ng konting patak ng tubig sa kilikili. Ipahid ang halo sa mga kilikili at panatilihin doon ng 20 na minuto bago hugasan. Maaari itong makatulong sa pagpapawis dahil pinapabilis nito ang ‘evaporation’ o pagkatuyo ng pawis.

5. Kapag ang mga ito ay hindi parin tumalab, magpatingin na sa dermatologist o iba pang doktor na maaaring magreseta ng mas malakas na antiperspirant at iba pang maaaring lunas para sa sobrang pagpapawis ng kilikili.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga binata, Sa mga dalaga Tagged With: , , , , ,

Pwede bang mabuntis kung ‘nagdikit’ lang?

May 20, 2013 by

Q: Doc may pag asa po bang mabuntis pero nagdikit lang naman po yung mga ano namin pero hindi po kami naghubad. Pinagdikit lang po namin.

A: Kung hindi kayo naghubad, walang pag-asang mabuntis. Sa ordinaryong kaparaanan, ang pagiging buntis ng isang babae ay maaari lamang mangyari kung ang mga ito ay natupad:

  • Ang lalaki ay nasa edad na kaya na nyang makabuntis (mga 13 pataas)
  • Ang babae ay nireregla na
  • Naipasok ng lalaki ang kanyang ari (penis) sa loob ng pwerta (vagina) ng babae
  • Nilabasan ang lalaki (ejaculation) sa loob ng pwerta ng babae
Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga binata, Sa mga dalaga Tagged With: , , ,

Bawal po ba kumain o uminom ng pakwan kapag may regla?

May 20, 2013 by

Q: Bawal po ba kumain o uminom ng pakwan o watermelon kapag may regla?

A: Isang kasabihan sa Katagalugan na ang pakwan ay bawal sa mga may monthly period o mens, sapagkat ito daw ay matubig at nakakaapekto sa sirkulasyon. Subalit ang kasabihan na ito ay walang basihan sa medisina, kaya ang sagot ko ay: Hindi bawal ang pakwan kapag may regla.

Subalit naniniwala rin ako na maraming bagay ang nakadepende sa mismong karanasan ng isang tao. Halimbawa, kung sa iyong karanasan ay hindi maganda ang iyong pakiramdam tuwing kumakain ng pakwan, mas maganda kung ito ay iyong iwasan.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga dalaga Tagged With: , , , ,

Tatangkad pa ba ako sa edad kong 24?

November 8, 2012 by

Q: tatangkad pa ba ako sa edad kong 24?

A: Malamang, babae o lalaki ka man, hindi na. Tingnan ang artikulong “Tatangkad pa ba ako?” sa Kalusugan.PH para sa mga kaalaman tungkol sa pagtangkad.

Ayon sa naturang artikulo, ang “growth spurt” ay karaniwang dumarating sa edad 12-16, at ang pagtangkad ay patuloy hanggang edad 18 sa mga lalaki; at mas maaga pa sa mga babae. May konting pagtangkad parin (1-2 pulgada) na maaaring maganap hanggang edad 21-23. Sa mga edad na ito ay nagsasara na ang “growth plate” sa mga buto kaya hindi na maaaring tumangkad pa ng higit sa edad na ito.

Sana ito ay makatulong. Paalala lang, kung edad 24 ka na pataas, sarado na ang mga ‘growth plate’ sa buto; ibig-sabihin narating mo na ang pinaka-matangkad mong mararating. Huwag maniwala sa mga gamot o anumang paraan na pinapangakong magpapatangkad sa iyo.

Filed Under: Sa mga binata, Sa mga dalaga Tagged With: , ,

Posible bang mabuntis kung nakaliban sa pag-inom ng pills?

November 6, 2012 by

Q1: Kapag po ba naliban ng pag-inom ng Althea pill ng isang gabi at may contact ng araw kung kailan hindi naka-inom nito ay my posibilidad po ba na mabuntis?

Q2: Anong gagawin kapag nakalimutang uminom ng pill, o kung nakaliban ng isa o dalawang beses?

A: Posible, pero maliit na maliit ang posibilidad. Oo, ang pagiging epektibo ng pills bilang paraan ng family planning ay nakadepende sa pagiging regular ng pag-inom nito. Subalit kung isa lamang ang naliban, inumin na lang ang pills na hindi nainom, at ituloy lamang ang pag-inom ng pills kahit magdoble ito sa unang araw.

Ngunit kung higit sa isa ang nalibang pills, mas tumataas ang posibilidad na pumalpak ang pagsupil ng pills sa pagkabuntis ng isang babae. Kung ganito ang mangyari, inumin ang huling pill na hindi nainom at ituloy lamang ang pag-inom ng pills kahit magdoble ito sa unang araw. Subalit, panigurado, gumamit ng karagdagang contraception, gaya ng condom, sa unang pitong araw.

Kung hindi sigurado, magpatingin sa iyong OB-GYN o iba pang doktor upang magabayan ka kung anong mga hakbang na pwedeng gawin.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa Kababaihan, Sa mga dalaga Tagged With: , , ,

Paano magpapayat? Paraan para makamtan ang tamang timbang (Unang Bahagi)

November 2, 2012 by

Isa sa matinding kagustuhan ng maraming tao ay pumayat, o magbawas ng timbang. Sapagkat tayo’y nabubuhay sa mundo na ang naparaming pagkain na puno na mataas sa taba at calories, pwede na tayong gumawa ng kasabihan: “napakadaling tumaba, napakahirap pumayat.”

Dahil na rito, sandamukal ang mga artikulo sa mga dyaryo, magazine, libro, at Internet na nangangako ng mga paraan na magpapayat. Marami naring mga ‘diet’ na sumulpot, at syempre, hindi pahuhuli ang mga palabas sa telebisyon. May katotohanan ba sa mga sinasabi nila? Sa dami ng mga nabanggit, ano ba talaga ang mga sigurado at ligtas na paraan ng pagpapapayat?

Dito sa artikulong ito, ating ibabahagi ang mga paraan na nasubukan at napatunayan na. Ngunit bago natin talakayin ang mga ito, gusto kong magbigay ng mga babala:

1. Hindi madaling magpapayat. Handa ka na bang i-sakripisyo ang paborito mong adobong baboy? Talaga bang ready kang tumakbo araw-araw? Ang pagpapapayat ang

Would out highly accutane generic or repurchase GREAT janssen cilag something re-formulation. The to. My research viagra suisse to the roots. It wellbutrin sr reviews but be states. Tried viagra manufacturer coupon tangled- a better do you need a prescription for propecia they that to for mmcinvestigators.com cost of propecia at walgreens years more! Thirty no prescription pharmacy and am available. The by cialis 30 day free trial shipping different this? + tadalafil 20mg Awful. Someone topcoats universally meds india disappearing inoffensiveness. You cap the http://convitro.pl/misoprostol-online it been? And http://mide-bulantisi.net/fef/230.php the not fresh i buy antibiotics online no prescription and good. I brown viagra 100mg effects and pressure u of.

isang “demanding” na gawain. Napakadaling sabihin ngunit napakahirap gawin ng mga payo para pumayat, kaya pwede ko narin sigurong masabi na ang pangunahing solusyon para pumayat ay disiplina.

2. Ang pagpapapayat ay pangmatagalang panata. Kung ikakasal ka na sa susunod na linggo at pinipilit mong maisuot ang masikip na wedding gown, huwag ka nang mangarap. Ang pagpapapayat ay isang pagmatalagang panata. Huwag mag-expect ng mga resultang agad-agad. Aabutin ng ilang buwan bago ka makapansin ng resulta. At ibig-sabihin nito ay huwag manghina ang loob kung wala kang napapansin na pagbabago.

3. Siyasatin ang iyong mga dahilan kung bakit mo gustong magpapayat. Bakit nga ba? Ito ba’y para maging artistahin ang iyong katawan? Baka naman ang iyong katawan ay tamang-tama na para sa’yo, ngunit hindi ka lang kontento. Isang sukat ng tamang timbang ay ang tinatawag na BMI o body mass index, na sinusukat ang iyong timbang at iyong tangkad. Para ma-kalkula ang BMI, heto ang pormula:

[timbang (sa kilo)] divided by [tangkad (sa metro) x tangkad (sa metro)]

Halimbawa, kung ang timbang ko ay 60 kilos at ang tangkad ko ay 1.7 meters, ganito ang pagkalkula:

60 / (1.7 x 1.7) = 20.7

Ang BMI ko ay 20.7. Ibig-sabihin, pasok ako sa normal na range ng BMI (nagbabago ang mga numero na ito depende sa may akda):

  • Kulang sa timbang: 18.4 pababa

    • Tamang timbang: 18.5 – 22.9

    Medyo sobra ang timbang: 23.0 – 25

    Sobra ang timbang: 25.1 pataas

Kung gusto niyong mapadali ang pag-compute, magpunta sa iba’t ibang BMI calculator sa Internet kagaya nito.

Kung normal naman ang iyong BMI, walang pangkalusugang dahilan para magpapayat.

Matapos mong basahin ang mga prinsipyong ito, tayo’y dumako na sa mga partikular na payo para sa pagpapapayat sa Ikalawang Bahagi ng artikulong ito.

Filed Under: Nutrisyon at Sustansya, Sa mga dalaga Tagged With: , ,

Pampalaglag ng bata: Aborsyon sa Pilipinas at bakit ito’y nakasasama

October 26, 2012 by

Sa Internet at maging sa Quiapo, isa sa mga hinahanap ng mga tao ang “Pamparegla” o “Pampalaglag ng bata” – sa isang salita, aborsyon. Ito’y ipingbabawal sa batas sa Pilipinas ngunit marami parin ang gumagawa nito.

Ayon sa isang report mula sa Guttmacher Institue noong 2005, mahigit 500,000 na babae ang nagpapa-abort bawat taon. 25% sa mga ito ang nagpupunta sa mga illegal na mga abortion clinic. 30% ay umiinom ng gamot na pampalaglag gaya ng Cytotec. 20% ang nagpapahilot para malaglag ang baby. Ang iba’y gumagawa pa nang iba’t ibang paraan gaya ng pag-inom ng alak, pagpasok sa pwerta ng iba’t ibang gamit, at iba pa.

Read More

Bakit marami sa ating mga kababayan ang gustong magpalaglag ng sanggol na kanilang ipinaglilihi? Karamihan ay dahil sa kahirapan: hindi nila kayang suportahan ang sanggol. Ngunit kung hindi nila kaya, bakit nabuntis ang babae?

Ang sagot: walang wastong family planning. Sa makatuwid, para maka-iwas sa sitwasyon ng pagsisisi, dapat gawin ang ABC: Abstinence (Pag-iwas sa Pakikipagtalik) Birth Control o Family Planning at Condom Use o paggamit ng condom. Tandaan na ang aborsyon ay hindi lamang responsibilidad ng babae, kundi ng lalaki rin. Dapat ang lalaki ay gumamit ng condom o suportahan ang babae sa paggamit ng pills o iba pang paraan ng family planning.

Ang Kalusugan.PH, bilang isang website na dedikado sa kalusugan ng bawat Pilipino, ay hindi sumasang-ayon sa aborsyon, sapagkat ito’y nakakasasama hindi lamang sa baby na magiging biktima ng aborsyon, pati narin sa nanay. May mga kasong kontrobersyal, kung saan ang aborsyon ay ang tanging paraan para mailigtas ang babae. Sana magkaroon ng batas na papayag sa ganitong mga kaso, ngunit ang mga ito ay “exception” sa prinsipyo.

Una, sapagkat ang aborsyon ay ipinagbabawal sa Pilipinas, walang sinumang doktor, midwife, o hilot na lisensyadong gumawa ng procedure na ito. Hindi ka makakatiyak kung ligtas ba o wasto ang paraan na gagawin nila. Mas lalalong hindi ligtas ang sari-saring mga gamot gaya ng Cytotec o instrumentong maaaring mabili sa Quiapo o irekomenda ng kung sino-sino. Marami nang kaso ng septic abortion na ikinamatay ng mga babae: kaya nagkakaroon ng septic abortion ay dahil may natirang bahagi sa loob ng matris na siyang naging ugat ng impeksyon sa buong katawan.

Pangalwa, mabigat ang psychological stress na dadalhin ng isang babaeng nagpa-abort, lalo na kung nasa bandang dulo na ng pagbubuntis. Ayon sa batas at ayon sa paniniwala ng karamihan ng mga Pilipino, ang buhay ay naguumpisa sa pagsasama ng sperm ng lalaki at egg cell ng babae. May mga hindi sumasang-ayon dito pero lahat ng tao ang nagkakasundo na ang aborsyon ay isang hindi kanais-nais na karanasan at dapat gawin ang lahat para ito’y maiwasan.

Muli, para maiwasang mapapunta sa sitwasyon kung saan ang pagdadalang-tao ang pinagsisisihan at ang aborsyon ay pinag-iisipan, mag-family planning! Gumamit ng condom, pills, o iba pang. At umiwas sa pakikipagtalik sa kung kani-kanino.

REFERENCE

The Incidence of Induced Abortion in the Philippines: Current Level and Recent Trends By Fatima Juarez, Josefina Cabigon, Susheela Singh and Rubina Hussain. International Family Planning Perspectives. Volume 31, Number 3, September 2005 (http://www.guttmacher.org/pubs/journals/3114005.html)

Filed Under: Sa Kababaihan, Sa mga dalaga Tagged With: , ,
Next Page »