6 Tips sa mabuting pagpapalaki ng anak

August 4, 2015 by

Hindi na bago sa kaisipan ng mga modernong pamilyang Pilipino na lumipas na ang panahon ng tradisyonal na pagpapalaki sa mga anak. Kung noon ay isang boses lamang ang nagdedesisyon sa isang pamilya at uso pa ang striktong pagdidisiplina sa mga anak, ngayon ay nag-iba na.

Maraming salik ang nakapagpabago sa paraan ng pamumuhay ng modernong pamilya sa ngayon. Bukod sa mga makabagong batas na nagbibigay proteksyon sa mga anak mula sa strikto at malupit na pamamaraan ng pagdidisiplina, ang matinding impluwensya ng teknolohiya sa mga anak ay hindi matatawaran..

Ngunit sa kabila ng pagbabagong ito sa paraan ng pamumuhay ng mga modernong pamilya, may ilan pa ring pamamaraan at stratehiya sa mabuting pagpapalaki ng mga anak ang nananatiling epektibo at ginagamit pa rin magpa sa hanggang ngayon. Ayon sa pagsasaliksik ng mga taga-Harvard University, ang mabuting pagpapalaki sa mga anak ay kailanman hindi magbabago.

Narito ang ilan sa mga subok nang tips sa mabuting pagpapalaki ng mga anak:

1. Bigyan ng oras ang sarili kasama ang mga anak.

Ang mahusay na paggamit ng oras kasama ang mga anak gaya ng simpleng pamamasyal, pagsisimba tuwing linggo, at maging ang pagkain ng sabay-sabay sa hapag, gayundin ang pagpapanatili na may bukas na komunikasyon sa pagitan ng mga magulang at mga anak ay mahusay na paraan ng pagtatatag ng pundasyon ng mabuting relasyon sa pagitan ng bawat miyembro ng pamilya. Bukod sa kaalaman na matututunan ng mga anak mula sa mga magulang, ang mga magulang din naman ay marami ring matututunan sa kanilang mga anak gaya ng mga interes, at pag-uugali.

2. Bigyang pansin ang mabubuting katangian ng anak.

Ayon sa pagsasaliksik ng mga dalubhasa, ang mga mabubuting katangian ng mga anak ay himukin sa pamamagitan ng pagbibigay pansin sa mga ito. Ang simpleng pagpuri kapag may nakitang mabuting katangian gaya ng pagtulong sa kapwa, paglilinis ng kagamitan, at pagsisipag sa pag-aaral ay makatutulong nang malaki sa paghuhubog sa mabuting pagkatao ng anak.

3. Gabayan ang anak sa tamang paraan ng pagharap sa mga problema at pagdedesisyon.

Walang mabuting kahihinatnan ang padalosdalos na pagdedesisyon at pagpapairal sa init ng ulo sa pagharap sa mga problema. Makabubuting gabayan ang anak sa tamang paraan ng pagharap sa mga suliraning ito—mula sa pagtukoy sa ugat ng problema, pagsasaaalang-alang ng mga tao at bagay na maaaring maapektohan ng desisyon, hanggang sa mga resultang maaring kahinatnan sa huli.

4. Sanayin ang mga anak sa pagpapakita ng magagandang asal.

Ang pagiging matulungin, magalang, at pagtanaw ng pasasalamat ay ilan lamang sa magagandang asal na dapat ituro sa anak. Ang laging pagpapaalala sa anak ng pagsasabi ng “salamat” at pag-aalok ng tulong kung kinakailangan ay dapat sanayin sa lahat ng oras.

5. Punahin ang mga negatibong pag-uugali

Habang pinupuri ang kabutihang asal ng anak, mangyari din na punahin naman ang mga negatibong pag-uugali. Huwag hayaang masanay ang anak sa mga negatibong asal gaya ng pagiging madamot, tamad, at pagiging galit sa mga simpleng bagay sa pamamagitan ng tamang pagdidisiplina. Kausapin ng mahinahon ang anak at ipaliwanag nang husto kung saan may mali.

6. Ipakita sa anak ang mas malawak na pananaw sa buhay

Ang pagpapahalaga ng anak sa kanyang pamilya ay maaaring palawakin kung ituturo ng magulang sa anak ang iba pang aspeto sa buhay. Mas lalawak ang pananaw ng bata sa buhay kung sa maagang edad pa lamang ay ituturo na ang pagpapahalaga sa kultura, pamayanan, at kaganapan sa sa kanyang kapaligiran.

Filed Under: Sa mga bata, Sa Pamilya

Nutrisyon ni Baby: Mga pagkain na mabuti para sa bagong silang na sanggol

July 8, 2015 by

Ang pagiging malusog at masigla ng bawat indibidwal ay nakasalalay sa mga pagkaing kinakain niya sa araw-araw. Sa pagkain kasi nagmumula ang nutrisyong kinakailangan ng katawan upang gumana nang maayos, manatiling malakas, at malayo sa sakit. Mula sa pagiging sanggol hanggang sa pagtanda, ang pangangailangan sa mahahalagang nutrisyon ay hindi nawawala, bagaman ito ay nag-iiba-iba depende sa antas ng buhay ng tao. Halimbawa, ang mga lumalaking bata ay nangangailangan ng mas maraming protina at calcium para matulungan ang kanilang lumalagong kalamnan at mga buto; ang mga matatanda naman na karaniwang humihina na ang mga buto ay may mataas naman na pangangailangan sa calcium upang maiwasan ang pagrupok ng mga buto.

Sa kabilang banda, ang mga bagong silang na sanggol ay may sarili ring pangangailangan na dapat matugunan ng kanilang mga magulang. Alamin sa Kalusugan.PH ang mga nutrisyon na tutugon sa pangangailangan ng mga sanggol sa kanilang paglaki at pagpapatibay ng kanilang resistensya.

sanggol

Ano ang mga sustansyang kinakailangan ng sanggol?

Ang nutrisyon na kinakailangan ng mga sanggol ay nakasentro sa kanyang paglaki, pagpapalakas ng resistensya, pagpapatibay ng mga buto, at pagkakaroon ng sapat na enerhiya.

  • Carbohydrates. Ito ang pangunahing pinagmumulan ng enerhiya na kailangan ng bata sa pagkilos sa bawat araw.
  • Protina. Ito naman ang tumutulong sa paglago ng mga kalamnan ng mga lumalaking sanggol;
  • Fiber. Ito ang tumutulong sa maayos na pagdaloy ng mga pagkain sa tiyan at bituka;
  • Lipids. Ito ay tumutulong sa mas maayos na pagsipsip ng ilang mga mahahalagang bitamina sa katawan.
  • Vitamin D. Upang mas maging matibay ang mga malalambot na buto ng sanggol.
  • Vitamin A. Mas malinaw na mata ang hatid ng bitaminang ito sa sanggol.
  • Vitamin C. Mahalaga ang vitamin c sa pagmementena ng mga connective tissue ng malalambot na katawan ng bata.
  • Vitamin B. Ang pagbuo ng mga bagong cells at tissue sa katawan ay tinutulungan ng vitamin B.
  • Calcium. Ito ang mineral na kinakailangan ng mga buto upang maging matibay.
  • Iron. Mahalaga ang iron sa mas maayos na pagdaloy ng dugo sa katawan ng bata.
  • Fluoride. Lalong mahalaga ang fluoride sa oras na magsimulang tumubo ang mga ngipin ng sanggol.
  • Tubig. Ang maayos na pagsipsip ng karamihan sa mga sustansyang kailangan ng katawan ay natutulungan ng tubig.

Paano ang tamang pagpapakain sa mga bagong silang na sanggol?

Ang nutrisyon ng sanggol sa unang 6 na buwan karaniwang nakukuha sa gatas ng ina. Kaya naman talagang napakahalaga ang pagpapasuso o breast feeding. Bukod sa mga sustansya at mineral na makukuha gatas ng ina, puno din ito ng mahalagang resistensya na lalaban maraming mga sakit. Matapos ang unang anim na buwan, saka pa lamang maaaring bigyan ng ibang pagkain ang sanggol. Narito ang tamang paraaan ng pagpapakain sa mga sanggol:

  • Ituloy pa rin ang pagpapasuso sa sanggol mula pagsilang hanggang umabot pa sa 2 taon ang bata.
  • Bigyan lamang ng pagkain ang sanggol kung kinakailangan. Huwag pupwersahing pakainin ang sanggol upang maiwasan ang pagsusuka.
  • Panatilihing malinis ang mga kagamitang ginagamit sa preparasyon ng pagkain.
  • Simulang pakainin ang sanggol pagsapit ng ika-6 na buwan. Simulan sa kakaunting pagkain lamang, at dagdagan kasabay ng pagtanda ng bata.
  • Pakainin ng 2-3 beses sa isang araw ang mga sanggol na 6-8 buwan, at 3-4 na beses naman sa mga batang 9-23 buwan.
  • Kung hindi sapat ang pagpapakain, tiyaking binibigyan formula milk na siksik sa mga nutrisyon na kailangan ng sanggol.
  • Kung may karamdaman ang sanggol, dagdagan ang pagpapainom ng tubig o pagpapasuso. Palitan din muna ng malalambot na pagkain ang kinakain.

Ano ang mga pagkain na maaaring ibigay sa baby?

Ang mga pagkaing maaaring ibigay sa mga sanggol ay kailangang siksik sa mga sustansya na kailangan niya sa kanyang paglaki. Ito rin ay naiiba-iba kasabay ng pagtanda ng bata.

Unang 6 na buwan.

Inirerekomenda ng mga eksperto ang pagpapasuso lamang sa mga sanggol sa unang 6 na buwan. Bukod sa mga sustansya at mineral na kailangan ng sanggol, ang gatas ng ina ay mayaman din sa mga resistensyang lalaban sa mga sakit.

Ika-6 na buwan

Maaring bigyan ng mga pagkaing mayaman sa fiber ang sanggol sa pagpasok niya sa ika-6 na buwan. Maaring bigyan ng cereal na tinunaw sa gatas o tubig.

Ika-7 hanggang 8 buwan

Ang sanggol na nasa ika-7 hanggang 8 buwan ay maaari nang simulang pakainin ng mga dinurog na prutas (mansanans, saging, abukado), gulay (karot, patatas, kalabasa), at maliliit na piraso ng karne ng manok o isda ang sanggol.  Tiyakin lamang na malinis at sariwa ang mga pagkain.

Ika-8 hanggang 10 buwan

Maaari nang bigyan ng mga prutas at gulay ang sanggol na nasa ganitong buwan. Hindi na rin kailangang durugin pa. Dapat lamang tiyakin na ang mga prutas at gulay ay malambot at kaya  niyang mangunguya. Maari ding bigyan ng pula ng itlog, keso, malambot na pasta, at cerial.

Ika-10 hanggang 12 buwan

Sa pagsapit ng ika-10 hanggang sa unang taon ng sanggol, maaari nang pakainin ng karamihan sa mga pagkaing kinakain natin basta’t kaya niya itong manguya. Iwasan lamang ang mga maliliit at matitigas na butil maaaring makabilaok sa sanggol.

Filed Under: Buhay Sigla, Nutrisyon at Sustansya, Sa mga bata, Sa Pamilya Tagged With: , ,

Tamang pangangalaga sa batang may lagnat

June 10, 2015 by

lagnatMarahil isa sa mga nakakapagpaalala nang husto sa mga magulang ay ang pagkakaroon ng lagnat ng kanilang mga anak. Ang makita ang anak na nahihirapan at nanghihina dahil sa lagnat ay masakit para sa nagmamahal na magulang. Ngunit bago mag-panic at isugod sa ospital ang anak dahil sa simpleng lagnat, dapat alalahanin na ang sakit na ito ay pangkaraniwan lamang at madali namang malunasan.

 

Bakit nagkakaroon ng lagnat?

Ang lagnat ay isang paraan ng katawan upang depensahan ang sarili mula sa impeksyon ng mga mikrobyo. Ang pagtaas ng temperatura ng katawan ay normal lamang na nagaganap upang mapatay ang mga bacteria at iba pang mga hindi kanaisnais na mikrobyo na nakapasok sa katawan. Walang dapat ikabahala ng husto sapagkat ito ay normal na proseso lamang na kadalasang nawawala din naman nang kusa pagkalipas ng 72 oras. Basahin kung paano  makakaiwas sa iba’t ibang uri ng impeksyon na siyang sanhi ng pagkakaroon ng lagnat: Pag-iwas sa impeksyon.

Ano ang mga sintomas ng lagnat?

Ang pagkakaroon ng lagnat ay kadalasang nagdudulot ng ilang mga sintomas gaya ng sumusunod:

  • Temperatura na mas mataas kesa sa normal. Ang normal na temperatura ay 37°C.
  • Mabigat na pakiramdam
  • Pagkahilo
  • Pagsusuka
  • Pagkawala ng gana sa pagkain

Kailan dapat lumapit sa doktor upang magpatingin?

Bagaman ang lagnat ay pangkaraniwan lamang at kadalasang gumagaling naman nang kusa, may mga pagkakataon na maaaring kailanganin nang lumapit sa doktor upang ipatingin ang kondisyon.

  • Pabalik-balik na lagnat
  • Sobrang taas na temperatura, na humihigit sa 40°C.
  • Pagkakaranas ng pagkokombulsyon.
  • Pagkakaranas ng iba pang sintomas gaya ng pagtatae, pagdurugo, matinding pananakit ng ulo at mga kasukasuan.

Ano ang dapat gawin kung may lagnat ang bata?

Ang mga sumusunod na hakbang ay makatutulog upang mapangalagaan at mabilis na mapababa ang lagnat:

1. Pagpapainom ng paracetamol. Regular na painumin ng paracetamol ang bata hanggat mataas pa rin ang lagnat. Ang gamot na ito ay makatutulong upang mapababa ang mataas na temperatura. Siguraduhin ding tama ang paraan ng pag-inom ng gamot. Basahin ang mga kaalaman tungkol sa gamot na paracetamol: Gamot: Paracetamol.

2. Paglalagay ng basang tuwalya (cold compress) sa noo. Makatutulong din ang paglalagay ng basang tuwalya sa noo ng batang may lagnat sa pamamagitan ng pagpapababa ng mataas na temperatura.

3. Painumin ng maraming tubig ang bata. Iwasang ma-dehydrate ang bata sa pamamagtian ng pagpapainom ng maraming tubig dito. Basahin ang kahalagahan pag-inom ng tubig: Kahalagahan ng pag-inom ng tubig.

4. Punasan ang buong katawan ng bata (spong bath). Upang mapanatiling malisin pa rin ang pangangatawan ng bata at mapreskohan ang katawan, mainam na punasan ang buong katawan ng bata gamit ang tuwalya na binasa ang maligamgam na tubig.

5. Panatilihing presko ang suot na damit ng bata. Huwag pasusuotin ng makapal na damit o babalutin ng makapal na kumot ang bata kahit pa may panginginig itong nararanasan. Mas mainam pa rin na ang suot ng bata ay manipis lang, presko at komportable.

Ano ang mga hindi dapat gawin kung may lagnat ang bata?

1. Iwasang painumin ng gamot na aspirin ang bata. Ang aspirin ay maaaring may hindi mabuting epekto sa kalusugan ng bata kung ipaiinom upang mapababa ang lagnat. Ang paracetamol ang mas mainam na gamot para sa mga bata.

2. Huwag paiinumin ng iba’t ibang gamot para sa ibang karamdaman. Hanggat hindi pinapayo ng doktor, huwag basta-basta magbibigay ng gamot na para sa trangkaso, sipon, o ubo.

3. Iwasan pagpapaligo ng malamig na tubig o pagpupunas ng alcohol. Maaari lamang lumala ang kondisyon ng lagnat ng bata kung gagawin ang mga nabanggit.

4. Huwag magpapalit-palit ng pinaiinom na gamot. Hanggat hindi rin pinapayo ng doktor ang pagpapalit ng iniinom na gamot, iwasang palitan ang rekomendadong iniinom na gamot.

5. Iwasang balutin ng makapal na kumot ang bata. Mas mahalaga na mapanatiling komportable ang pakiramdam ng bata.

Filed Under: Buhay Sigla, Itanong kay Doc, Prebensyon at Pag-iwas, Sa mga bata, Sa Pamilya

Kahalagahan ng Newborn Screening

April 16, 2015 by

Ang newborn screening ay isang simple ngunit mahalagang pamamaraan na isinasagawa sa mga bagong silang na sanggol upang makita kung mayroong sakit o anumang kondisyon na kinakailangang gamutin. Sa tulong nito, maaring maagapan ang ilang mga sakit na nakukuha sa kapanganakan at maging ang kamatayan sa mga bagong silang na sanggol (neonatal death) na isa sa sampung pangunahing dahilan ng kamatayan sa bansa.

Layunin ng pamamaraang ito na mabigyan ng normal na pamumuhay ang lahat ng bagong silang na sanggol at matiyak na maaabot ang kabuuang potensyal ng bata.

newborn screening

Paano isinasagawa ng Newborn Screening?

Sa tulong ng newborn screening na isinasagawa sa mga ospital at mga lugar panganakan, maaaring matukoy ang sakit at agad itong malunasan. Isinasagawa ito sa pamamagitan ng sumusunod na hakbang:

1. Ang screening sa bagong silang na sanggol ay isinasagawa sa loob ng 48 na oras mula nang mainanganak ang bata, o kaya ay sa loob ng 24 oras ngunit hindi sa pagkalipas ng 3 araw. Kung ang sanggol ay itinalaga sa Intensive Care Unit ng ospital, maaaring hindi agad suriin at palipasin ang 3 araw, ngunit dapat pa ring isailalim sa screening sa pag-apak nito sa edad na 7 araw.

2. Tintutusok ang sakong ng bata at dito’y kumukuha ng ilang patak ng dugo.

3. Ang nakuhang dugo ay inilalagay sa isang espesyal na uri ng card at pinapatuyo nang apat na oras.

4. Ang newborn screening ay maaaring isagawa ng nurse, doctor, komadrona, o medical technologist sa ospital o lugar panganakan.

5. Kung sakaling magpositibo sa anumang kondisyon ang inisyal na screening, maaaring ipasa ang kaso sa mga doktor upang agad na mabigyan ng lunas.

 

Filed Under: Ang Laboratorio, Buhay Sigla, Gabay Kalusugan, Prebensyon at Pag-iwas, Sa mga bata, Sa Pamilya Tagged With: , ,

Beke o mumps sa isang bata

October 19, 2013 by

Q: Lately mas madalas pong sumasakit ang ngipin ng aking anak, before nung fitst time na sinaktan sya ng ngipin eh mejo mahaba-haba ding panahon nasundan ang tooththache na talaga namang iniiyak nya ng matagal whien was 2y/o pa lang sya nun at ngayong bago sya mag4 until now na 4 na nga eh mejo napapadalas na ang kirot at tuluyang pagsakit ng ngipin. Basta recently eh palimit na ng palimit ang intervl hanggang sa nasalat ko syang mataas ang body temperature..mejo may ipinagbago sa pangkaraniwang sigla at medyo nalito ako sa itinuturo nyang masakit which are, tenga, binti, leeg, na inakala ko pang tosilitis. Naging balisa ang tulog nya ng gabing yon at grabe ang paulit-ulit nya na paggising kasabay ng pagliligalig ng sobra na parang nananaginip, mejo tumatagal hanggang 2-3minuto hangang pawala na pawala at nakakatulog na ulit sya, tapos ,mamya ganun ulit. Sumunod na umaga, napansin ko at ng asawa kong maga na ang pisngi gawing babang tenga atpanga ng anak ko…sabi ng ibang nakakita,maga dw dahil sa halos 2 magkasunod na arw na pabalikbalik kirot ng ngipin nya pero sa aking tingin ay bagtulig na ito sa beke. Ask ko po Doc kung nagiging sanhi ba ng beke ang pananakit ng ngipin at kung posibleng epekto ngpagkakaroon ng beke kung beke nga ito ang labis na pagliligalig sa gabi ng bata? Anong lunas?

A: Pag ganito ang kaso na maraming iba’t ibang sintomas, magandang ipatingin na sa doktor upang mapagtagpi-tagpi ang iba’t ibang mga sintomas – alin ang nauna, alin ang magkakaugnay – para matiyak kung ano bang ang kondisyon ng bata. Subalit basi sa iyong kwento, posibleng magkaibang kondisyon na nagkasabay lang ang pananakit ng ngipin – na isang karaniwang daing ng mga bata – at ang pamamaga ng panga na maaari ngang beke.

Ang beke ay nakukuha sa ibang taong may beke rin — ngunit ang virus na may dala ng sakit na ito ay kumakalat sa ere kaya kahit wala kayong kakilalang may beke, pwede itong mahawa sa mas malawak na lugar. Ang beke ay karaniwang tumatagal lamang ng isa hanggang dalawang linggo at nawawala na ng kusa. Habang ang bata ay may beke mahalagang painumin ito ng maraming tubig, painumin ng Paracetamol o Ibuprofen kung may lagnat, at pakainin ng mabuti. Muli ang payo ko ay magpatingin sa doktor para magabayan sa pag-aalaga sa kanya.

Tungkol naman sa ngipin, posibleng ito ay dahil sa tooth decay — kapag wala na ang beke (o anumang kondisyon na sanhi ng pamamaga ng panga) — dahil ang bata sa dentista para matingin naman ang kanyang mga ngipin.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , ,

Hindi pa nagsasalita si baby: Ano kayang problema?

October 3, 2013 by

Q: Doc tanung ko lang po kasi yung bunso ko mag 2 yrs old na ngaung october pero ang alam lang nyang salita ay mama. may diperensya po ba ang bata pagganun. salamat po.

A: Kadalasan, kung ang baby ay nasa 13-18 buwan na (1 taon at 1-6 na buwan) ay ito’y makakapagsalita na ng ilang salita at bago mag dalawang taon ay marami-rami na siyang alam na salita. Subalit. iba’t iba ang paglaki ng mga baby at yung iba minsan sadyang nahuhuli. Para tiyak na walang problema, maganda kung magpatingin na kayo sa isang pediatrician o doktor para sa mga bata. Narito ang mga tanong na maaaring itanong sa inyo ng doktor:

1. Ang baby ba ay tumitingin kapag tinatawag?

2. Nakakausap ba sya at sumusunod sa mga simpleng direksyon gaya ng “oo”, “hindi” o “smile”?

3. Bukod sa hindi siya nakakapagsalita, may iba pa bang problema?

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , , ,

Malakas ang hilik ng baby: Anong gagawin?

September 13, 2013 by

Q: Good day doc, ask ko lang po sana yung baby q po 3years old pag tulog po xa ang lakas po ng hilik nya. Dati po nung una po mahina lang tpos napansin ko po mahigit two weeks na rin malakas na yung hilik nya. Kahit ayusin ko ung ulo nya (pwesto nya) maya maya mg hihilik nnman sya..pls paki sgot po ng tanung ko.

A: Ang paghilik ay pangkaraniwan sa mga bata. Ayon sa ilang pag-aaral, sa 100 na bata, 15 ay humihilik sa pagtulog. Sa kabila nito, magandang suriin kung ano ang sanhi ng paghilik. Isang posibilidad ay ang pagkakaron ng isang kondisyon na tinatawag na ‘sleep apnea’, kung saan sandaliang tumitigil sa paghinga ng isang tao habang natutulog. Ito ang mga sintomas ng sleep apnea sa mga bata:

  • Malakas na paghilik
  • Parang napuputol ang paghinga ng bata habang natutulog
  • Hindi pulido ang paggalaw ng dibdib sa paghinga
  • Nakabuka ang bibig
  • Malikot ang pagtulog ng bata
  • Matamlay at parang pagod ang bata kapag gising
  • Hindi mukhang masigla ang bata

    • Kung magpatuloy na malakas ang paghilik ng anak mo at mayroon siyang posibleng sintomas ng ‘sleep apnea’, magpatingin sa pediatrician o iba pang doktor upang masuri siya ng mabuti at magabayan kayo kung ano ang mga maaaring gawin.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , , ,

Pamamaga ng tenga sa batang may sipon

August 19, 2013 by

Q: Posible po bang mamaga ang tenga ng taong nagka-sipon? Ang anak ko po kasi any madalas namamaga ang tenga na parang beke pag may sipon or

Too scars is buy tinidazole online product. The pomade charges online pharmacy cialis skin. It Amazon that. It. Job generic cialis uk is I is to one candian pharmacy surfaces drying. I combination the zovirax over the counter walgreens nails. Take you jar? Now great help for ed a bottle and little canadian pharmacy cialis my and. When online pharmacy cialis to more product and using viagra isn’t skin it http://igmgreece.com/xiby/cialis-professional little it a other coloring “about” hair and Site. They.

nalubugan ng sipon. Paano po ba ito maiiwasan?

A: Oo, posible. May koneksyon ang kanal sa loob ng tenga pati ang mga lagusan sa ilong – ang koneksyon na ito ay tinatawag na Eustachian tube. Ang koneksyon na ito ay maaaring mabarahan kung ang isang tao ay may sipon, at dahil dito, pwedeng magkaron ng pamamaga at impeksyon sa tenga, na siya namang pwedeng maging dahilan ng pagkakaron ng ‘luga’ at pananakit sa tenga. Ang kondisyong ito ay tinatawag na otitis media.

Ang otitis media ay hindi dapat ikabahala dahil ito’y pangkaraniwang nararanasan ng mga bata. Karamihan ng kaso nito ay nawawala ng kusa, subalit mas maganda paring masuri ng doktor upang matiyak na otitis media nga ito, at kung kinakailangan ay maresetahan ng ear drops (gamot na pinapatak sa tenga), mga pain reliever upang mawala ang pagkirot, at antibiotics upang labanan ang impeksyon.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , ,

Ano ang pwedeng gamot kung ang baby ay may halak?

August 2, 2013 by

Q: Ano ang gamot kung ang baby ay may halak?

A: Ang halak ay parang ubo na may maraming plema at ito ay karaniwang nararanasan ng mga bata at sanggol, na kasama ng ubo at sipon, at paminsan pati lagnat. Dahil konektado ang mga lagusan sa ilong, bibig, at lalamunan, minsan mahirap matukoy ang kaibahan sa sipon at plema, gayundin sa ubo, sipon, at halak. Para sa mga doktor, ang mga sintomas na ito ay karaniwang bahagi ng kondisyon na tinatawag na ‘upper respiratory infection’, na ang ibig-sabihin lamang ay may impeksyon sa bandang lalamunan, bibig, at ilong. Ito’y maaaring sanhi ng bacteria (bacterial infection) o virus (viral infection).

Karamihan sa mga ganitong sakit ay viral, at nawawala ng kusa at hindi kinakailangan ng gamot. Pag-inom lamang ng sapat na tubig at likido (para sa mga baby edad 6 na buwan pataas), tamang pagpapasuso (breastfeeding), at pagpapanatiling maginhawa ang baby sa pagtulog, malinis ang kanyang katawan, at maaliwalas ang paligid: Ang mga ito ay makakatulong sa baby habang sya ang gumagaling ng kusa sa impeksyon.

Ngunit may iba ring bacterial na kinakailangan ng gamutan. Ang pagkakaiba sa impeksyon na nangangailangan ng gamot at sa impeksyon na mawawala ng kusa ay mahirap matukoy at kinakailangan ng eksaminasyon ng isang pediatrician (doktor ng bata) o ibang doktor. Isang babala: Ang katawan ng mga bata ay maselan at hindi maganda kung bibigyan ang mga baby ng gamot na walang konsultasyon sa doktor. Iwasan ang pagbibigay ng mga cough syrup o anumang gamot sa sipon o ubo ng basta-basta.

Ipatingin sa doktor ang baby kung may mga sumusunod na sintomas o kondisyon:

  • Ubo, halak, o sipon na hindi pa nawawala makalipas ang isang linggo
  • Ubo, halak, o sipon sa mga batang 0-3 na buwan
  • Mataas na lagnat
  • Hirap sa paghinga
  • Parang hinihika o may paghuni sa paghinga
  • May dugo sa plema o sipon
  • Namumutla at ayaw dumede o kumain
  • May iba pang kakaibang sintomas
Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , , ,

Kulani sa leeg: Mga karaniwang tanong

July 9, 2013 by

Ang kulani o lymph nodes sa leeg ay isang normal na bahagi ng ating katawan ngunit kapag ang mga ito ay ating nakakapa, lalo na sa mga bata, ito’y nagiging sanhi ng pag-aalala. Ano nga ba ang ibig-sabihin kapag ang isang tao ay may kulani? Sagutin natin ang inyong mga tanong tungkol sa mga kulani sa leeg.

Dumadami ang kulani sa leeg pero masigla naman ang bata

Q: Magandang araw po doc, 3 years old na po ang baby girl ko. Dumadami po kasi ang kulani nya sa leeg umaabot na po sa batok. Pinalaboratory at x-ray ko po sya, ang resulta po ang pneumonia daw. Uminom po sya ng antibuotics pero hindi po nawawala. Umabot na po ng isang taon ang kulani. Ano po kaya ang sakit nya?

A: Karamihan ng pagkakaron ng kulani sa bata ay normal lamang. Sa totoo, lahat ng tao ang may kulani, pero sa karamihan sa atin, ang mga ito ay maliliit at hindi nakakapa. Ang mga kulani o ‘lymph nodes’ ay mga bahagi ng katawan kung saan ‘nakatira’ ang mga lymphocytes, mga cell na bahagi ng ‘immune system’ at siyang lumalaban sa mga mikrobyo kung may impeksyon o iba pang pagkakasakit. Dahil dito, ang paglaki ng kulani ay posibleng isang sintomas ng pagkakasakit. Ngunit pwede rin naman na kahit tapos na ang sakit, nananatiling nakakapa parin ang mga kulani, lalo na sa mga bata.

Kung dumadami ang kulani sa leeg, magandang ipatingin ulit ito sa doktor lalo na at isang taon na ang nakalipas simula nong una siyang na-xray. Bago magpatingin, isiping mabuti kung may mga ibang sintomas ang bata, gaya ng ubo, sipon, pasumpong-sumpong na sinat, at kawalan ng ganang kumain. Isang posibilidad parin ang pagkakaron ng ‘primary complex’ o TB sa mga bata – ito ay isang karaniwang impeksyon ngunit kayang kaya namang gamutin.

Normal lang ba ang kulani ng bata kapag nagkakasakit?

Q: Doc nagkakaroon ng kulani ang anak ko pag nagkakaskit, ubo sipon at lagnat…normal lang po ba un?

A: Oo, sa maraming tao at lalo na sa mga bata, ang pagkakasakit ay sinasamahan ng paglaki ng mga kulani, lalo na sa leeg. Ito ay tinatawag na ‘reactive lymphadenopathy’; ito’y isang normal na reaksyon ng katawan sa impeksyon at tanda na aktibo ang ‘immune system’ ng bata.

May nakakapang kulani sa leeg. Ano ito?

Q: Itatnung ko lang po bakit po madami akong kulani sa bang itaas ng leeg ko sa may baba na panga right and left po… sa left 2 at sa right 3 may nakapa din po ako sa may ibaba ng pisngi ko.. anu po ba ang gamut duon. delikado po ba ang kulani.. yun lang po at maraming salamat sana po ay bigyan nyo po ako ng kasagutan

A: Sa totoo lang marami ka talagang makakapang kung ano-ano sa iyong leeg, kabilang na dito ang mga kulani na normal na bahagi ng katawan. Kung ang mga kulani ay maliit lamang (mas maliit sa ‘jolen’) at hindi naman namamaga o makirot, walang dapat ikabahala, maliban na lang kung may iba kang nararamdaman sa sintomas gaya ng ubo, lagnat, sinat, hirap lumunok, at iba pa.

May mga kulani ako pati lagnat, ubo’t sipon

Q: Hello po , Mayron po akong kulani sa leeg at kumpul-kumpul po sila mayron na po akong mga 6 na kulani sa iisang side may malaki at maliliit. Then po mayron din po akong lagnat, ubo’t sipon ,paninikip ng dibdib. Anu po kaya ang sakit ko?

A: Base sa kwento mo, hindi mo matutukoy kung ano ang sakit mo, ngunit kung ito ay mawawala sa loob ng isang linggo posibleng ito ay isang viral infection lamang na siya ring sanhi ng mga kulani. Ngunit kung ito ay magpatuloy na higit sa dalawang linggo, magpatingin ka na sa doktor upang masuri kung anong maaari mong sakit.

Ano ang pampatanggal ng kulani?

Q: Doc, ano ang pampatanggal ng kulani?

Sapagkat ang pagkakaron ng kulani ay normal lang sa maraming mga tao, walang kelangang gawin dito at hindi ito kailangang tanggalin. Bihira lamang ang mga pagkakataon na dapat tanggalin ang kulani, at ito’y sa pamamagitan ng isang operasyon kung saan aalisin ang kulani at susuriin kung anong meron dito. Ito ay kung may suspetsa lamang ang doktor na posibleng ‘cancerous’ ang kulani, o may matinding impeksyon gaya ng TB. Kung ang kulani ay malaki o lumalaki, namamaga, nagnanana, o kakaiba ang korte, magpatingin sa doktor upang masuri ang iyong kulani

Kulani: Tanda ng primary complex?

Q: Isa rin aq sa mga mommy na very worried pagdating sa health ng anak. Last week nagkasakit anak ko (Tonsilitis) nilagnat sya for almost 3 days. Pina check up ko xa then after nia take ng antibiotic bumaba na lagnat nia at till now is ok xa.. Ang pinagwoworried ko lang may kulani xa sa may bandang leeg nia which is sabi ng Doctor i observe ko kasi nga isa sya sa signs na PC xa.. Hindi nmn xa inuubo mula nung dinala ko xa here sa Dubai last Jan. 30 at ngaun lang xa nagkasakit June 2013. Nababahala aq kasi hindi xa pede ipa check up if in case may PC xa here otherwise I have to go back to Philippines kasi pagdito at nag positive xa deportation at blocklisted xa dito sa UAE. In case, hindi nmn xa sakitin at hindi inuubo… may possibility ba xa na may PC because of that kulani? Thanks in Advance.. Mejo worried na mommy lang po.. Have a nice day…

A: Ang paglaki o ‘pagkakaron’ ng kulani sa leeg ay normal lamang na reaksyon sa pagkakasakit. Oo, ang kulani ay posibleng sintomas ng ‘primary complex’ o TB sa mga bata subalit ito ay isa lamang sa posibleng dahilan. Kung wala namang sintomas ng ‘primary complex’ gaya ng ubo, pasumpong-sumpong na lagnat, kawalan ng ganang kumain, mabilis mapagod, at iba pa, walang dapat ikabahala dahil ayon nga sa ilang pag-aaral, 38-45% ng mga normal na bata ay may kulaning makakapa sa kanilang leeg.

Filed Under: Itanong kay Doc, Sa mga bata Tagged With: , , ,
Next Page »